Theodoros Rshtuni
The Theodoros Rshtuni novel was published in 1881. Set in the 7th century, it tells the story of the Armenian national-liberation movement during the early Arab period, when the Byzantine and Persian empires were vying for control of Armenia. The main character of the novel is a real historical figure, Theodoros Rshtuni, the Sparapet (commander-in-chief). In response to the divide-and-conquer policies of the contending empires and the theological controversies of the era, he succeeds in creating a united Armenian front to protect the country and people from the devastation of the Arab invasions and external manipulations of Byzantium, at least for a short time.
Թեոդորոս Ռշտունի
«Թեոդորոս Ռշտունի» վեպը հրատարակվել է 1881թ.: Այն պատմում է 7-րդ դարում, արաբական վաղ ժամանակաշրջանում, հայոց ազգային-ազատագրական շարժման մասին, երբ բյուզանդական և պարսկական կայսրությունները մրցակցում էին Հայաստանում իրենց տիրապետությունը հաստատելու համար: Վեպի գլխավոր հերոսն իրական պատմական դեմք է՝ հայոց սպարապետ Թեոդորոս Ռշտունին: Մրցակցող կայսրությունների «բաժանիր, որ տիրես» քաղաքականության և այդ ժամանակների դավանաբանական հակասությունների իրավիճակում, Ռշտունուն հաջողվեց ստեղծել միասնական հայկական ճակատ՝ թեկուզ մի կարճ ժամանակաշրջանում, պաշտպանելու համար երկիրն ու ժողովրդին արաբական արշավանքների ավերածություններից և Բյուզանդիայի արտաքին նենգավարումից: