12:1 Որովք ի կուտել բիւրաւորաց ժողովրդեանն մինչեւ կոխել զմիմեանս, սկսաւ ասել ցաշակերտսն իւր. Նախ զգոյշ լերուք անձանց ի խմորոյ փարիսեցւոցն, որ է կեղծաւորութիւն:
| 12:1 In the mean time, when there were gathered together an innumerable multitude of people, insomuch that they trode one upon another, he began to say unto his disciples first of all, Beware ye of the leaven of the Pharisees, which is hypocrisy:
|
12:2 Զի ոչինչ է ի ծածուկ որ ոչ յայտնեսցի, եւ գաղտնի` որ ոչ ծանիցի:
| 12:2 For there is nothing covered, that shall not be revealed; neither hid, that shall not be known:
|
12:3 Վասն զի զոր ինչ ասիցէք ի խաւարի` լսելի լիցի ի լոյս. եւ զոր յունկանէն խօսեցարուք ի շտեմարանս` քարոզեսցի ի վերայ տանեաց:
| 12:3 Therefore whatsoever ye have spoken in darkness shall be heard in the light; and that which ye have spoken in the ear in closets shall be proclaimed upon the housetops:
|
12:4 Բայց ձեզ ասեմ սիրելեաց իմոց. Մի՛ զարհուրիցիք յայնցանէ որ սպանանեն զմարմին, եւ յետ այնորիկ աւելի ինչ ոչ ունիցին առնել:
| 12:4 And I say unto you my friends, Be not afraid of them that kill the body, and after that have no more that they can do:
|
12:5 այլ ցուցից ձեզ յումէ երկնչիցիք. երկնչիջիք յայնմանէ որ յետ սպանանելոյ ունի իշխանութիւն արկանել ի գեհեն. այո, ասեմ ձեզ, յայնմանէ երկնչիջիք:
| 12:5 But I will forewarn you whom ye shall fear: Fear him, which after he hath killed hath power to cast into hell; yea, I say unto you, Fear him:
|
12:6 Ո՞չ ապաքէն հինգ [88]ձագ երկուց դանգաց վաճառի, եւ մի ի նոցանէ ոչ է մոռացեալ առաջի Աստուծոյ:
| 12:6 Are not five sparrows sold for two farthings, and not one of them is forgotten before God:
|
12:7 Այլ ձեր եւ ամենայն իսկ հեր գլխոյ թուեալ է. մի՛ երկնչիք, զի քան զբազում ձագս լաւ էք դուք:
| 12:7 But even the very hairs of your head are all numbered. Fear not therefore: ye are of more value than many sparrows:
|
12:8 Ասեմ ձեզ զի` Ամենայն որ խոստովանեսցի յիս առաջի մարդկան, եւ Որդի մարդոյ խոստովանեսցի զնմանէ առաջի հրեշտակաց Աստուծոյ:
| 12:8 Also I say unto you, Whosoever shall confess me before men, him shall the Son of man also confess before the angels of God:
|
12:9 Եւ որ ուրասցի զիս առաջի մարդկան` ուրացեալ լիցի առաջի հրեշտակաց Աստուծոյ:
| 12:9 But he that denieth me before men shall be denied before the angels of God:
|
12:10 Եւ ամենայն որ ասէ բան զՈրդւոյ մարդոյ` թողցի նմա. բայց որ զՀոգին Սուրբ հայհոյիցէ` մի՛ թողցի նմա:
| 12:10 And whosoever shall speak a word against the Son of man, it shall be forgiven him: but unto him that blasphemeth against the Holy Ghost it shall not be forgiven:
|
12:11 Այլ յորժամ տանիցին զձեզ ի ժողովուրդս եւ ի պետութիւնս եւ յիշխանութիւնս, մի՛ հոգայցէք որպէս [89]թէ զի՛նչ պատասխանի տայցէք կամ զի՛նչ ասիցէք:
| 12:11 And when they bring you unto the synagogues, and [unto] magistrates, and powers, take ye no thought how or what thing ye shall answer, or what ye shall say:
|
12:12 Զի Հոգին Սուրբ ուսուսցէ ձեզ ի նմին ժամու զինչ պարտ իցէ խօսել:
| 12:12 For the Holy Ghost shall teach you in the same hour what ye ought to say:
|
12:13 Ասէ ոմն ի ժողովրդենէն ցնա. Վարդապետ, ասա ցեղբայր իմ բաժանել ընդ իս զժառանգութիւնն:
| 12:13 And one of the company said unto him, Master, speak to my brother, that he divide the inheritance with me:
|
12:14 Եւ նա ասէ ցնա. Այր դու, ո՞ կացոյց զիս դատաւոր կամ բաժանարար ի վերայ ձեր:
| 12:14 And he said unto him, Man, who made me a judge or a divider over you:
|
12:15 Եւ ասէ ցնոսա. Տեսէք եւ զգոյշ լերուք [90]յամենայն ագահութենէ``, զի ոչ եթէ ի մթերից ընչից ուրուք իցեն կեանք նորա:
| 12:15 And he said unto them, Take heed, and beware of covetousness: for a man' s life consisteth not in the abundance of the things which he possesseth:
|
12:16 Խօսեցաւ առ նոսա առակ մի եւ ասէ. Առն ուրումն մեծատան ետուն անդք տոհմականս:
| 12:16 And he spake a parable unto them, saying, The ground of a certain rich man brought forth plentifully:
|
12:17 եւ խորհէր ի միտս իւր եւ ասէր. Զի՞ գործեցից, զի ոչ գոյ տեղի ուր ժողովեցից զարդիւնս իմ:
| 12:17 And he thought within himself, saying, What shall I do, because I have no room where to bestow my fruits:
|
12:18 Եւ ասէ. [91]Գիտեմ զինչ`` արարից. քակեցից զշտեմարանս իմ, եւ եւս մեծամեծս շինեցից, եւ անդր ժողովեցից զցորեան եւ զամենայն բարութիւնս իմ:
| 12:18 And he said, This will I do: I will pull down my barns, and build greater; and there will I bestow all my fruits and my goods:
|
12:19 Եւ ասացից ցանձն իմ. Անձն, ունիս բազում բարութիւնս համբարեալ ամաց բազմաց. հանգիր, կեր, արբ եւ ուրախ լեր:
| 12:19 And I will say to my soul, Soul, thou hast much goods laid up for many years; take thine ease, eat, drink, [and] be merry:
|
12:20 Ասէ ցնա Աստուած. Անմիտ, յայսմ գիշերի զոգիդ ի քէն ի բաց պահանջիցեն, իսկ զոր պատրաստեցերն ո՞ւմ լինիցի:
| 12:20 But God said unto him, [Thou] fool, this night thy soul shall be required of thee: then whose shall those things be, which thou hast provided:
|
12:21 Նոյնպէս եւ որ գանձէ անձին, եւ ոչ յԱստուած մեծանայցէ:
| 12:21 So [is] he that layeth up treasure for himself, and is not rich toward God:
|
12:22 Ասէ ցաշակերտսն իւր. Վասն այդորիկ ասեմ ձեզ. Մի՛ հոգայք ընդ ոգւոյ թէ զի՛նչ ուտիցէք, եւ մի՛ ընդ մարմնոյ թէ զի՛նչ զգենուցուք:
| 12:22 And he said unto his disciples, Therefore I say unto you, Take no thought for your life, what ye shall eat; neither for the body, what ye shall put on:
|
12:23 Զի ոգի առաւել է քան զկերակուր, եւ մարմին` քան զհանդերձ:
| 12:23 The life is more than meat, and the body [is more] than raiment:
|
12:24 Հայեցարուք ընդ ագռաւս, զի ոչ սերմանեն եւ ոչ հնձեն, որոց ոչ գոն շտեմարանք եւ ոչ համբարանոցք, եւ Աստուած կերակրէ զնոսա. ո՛րչափ եւս առաւել զձեզ որ լաւ էք քան զթռչունս:
| 12:24 Consider the ravens: for they neither sow nor reap; which neither have storehouse nor barn; and God feedeth them: how much more are ye better than the fowls:
|
12:25 Ո՞վ ի ձէնջ առ հոգալ կարիցէ յաւելուլ ի հասակ իւր կանգուն մի:
| 12:25 And which of you with taking thought can add to his stature one cubit:
|
12:26 Իսկ արդ եթէ ի փոքուն չէք բաւական, վասն այլոցն զի՞ հոգայցէք:
| 12:26 If ye then be not able to do that thing which is least, why take ye thought for the rest:
|
12:27 Հայեցարուք ընդ շուշանն, ո՛րպէս աճէ. ոչ ջանայ եւ ոչ նիւթէ. ասեմ ձեզ. Եւ ոչ Սողոմովն յամենայն ի փառսն իւր զգեցաւ իբրեւ զմի ի նոցանէ:
| 12:27 Consider the lilies how they grow: they toil not, they spin not; and yet I say unto you, that Solomon in all his glory was not arrayed like one of these:
|
12:28 Իսկ եթէ զխոտն որ այսօր ի բացի է եւ վաղիւ ի հնոց արկանելի` Աստուած այնպէս զգեցուցանէ, ո՛րչափ եւս առաւել զձեզ, թերահաւատք:
| 12:28 If then God so clothe the grass, which is to day in the field, and to morrow is cast into the oven; how much more [will he clothe] you, O ye of little faith:
|
12:29 Եւ դուք մի՛ խնդրէք զի՛նչ ուտիցէք կամ զինչ ըմպիցէք, եւ մի՛ զբաղնուք:
| 12:29 And seek not ye what ye shall eat, or what ye shall drink, neither be ye of doubtful mind:
|
12:30 զի զայն ամենայն հեթանոսք աշխարհի խնդրեն. այլ ձեր Հայր գիտէ զի պիտոյ է այն ամենայն:
| 12:30 For all these things do the nations of the world seek after: and your Father knoweth that ye have need of these things:
|
12:31 Բայց խնդրեցէք զարքայութիւն Աստուծոյ, եւ [92]այն յաւելցի ձեզ:
| 12:31 But rather seek ye the kingdom of God; and all these things shall be added unto you:
|
12:32 Մի՛ երկնչիր, հօտ փոքրիկ, զի հաճեցաւ Հայր ձեր տալ ձեզ զարքայութիւն:
| 12:32 Fear not, little flock; for it is your Father' s good pleasure to give you the kingdom:
|
12:33 Վաճառեցէք զինչս ձեր եւ տուք ողորմութիւն. եւ արարէք ձեզ քսակս առանց հնանալոյ, գանձ անպակաս յերկինս. ուր ոչ գող մերձենայ եւ ոչ ցեց ապականէ:
| 12:33 Sell that ye have, and give alms; provide yourselves bags which wax not old, a treasure in the heavens that faileth not, where no thief approacheth, neither moth corrupteth:
|
12:34 Զի ուր գանձն ձեր է, անդ եւ սիրտք ձեր եղիցին:
| 12:34 For where your treasure is, there will your heart be also:
|
12:35 Եղիցին գօտիք ձեր պնդեալ ընդ մէջս, եւ ճրագունք լուցեալք:
| 12:35 Let your loins be girded about, and [your] lights burning:
|
12:36 Եւ դուք նմանողք մարդկան որ ակն ունիցին տեառն իւրեանց թէ երբ դառնայցէ ի հարսանեաց. զի յորժամ գայցէ եւ բախիցէ, վաղվաղակի բանայցեն նմա:
| 12:36 And ye yourselves like unto men that wait for their lord, when he will return from the wedding; that when he cometh and knocketh, they may open unto him immediately:
|
12:37 Երանի իցէ ծառայիցն այնոցիկ զորս եկեալ տէրն գտցէ արթունս. ամէն ասեմ ձեզ, զի գօտի ընդ մէջ ածցէ եւ բազմեցուսցէ զնոսա, եւ անցեալ պաշտիցէ զնոսա:
| 12:37 Blessed [are] those servants, whom the lord when he cometh shall find watching: verily I say unto you, that he shall gird himself, and make them to sit down to meat, and will come forth and serve them:
|
12:38 Եւ եթէ յերկրորդ կամ յերրորդ պահու եկեսցէ եւ գտցէ այնպէս, երանելի են ծառայքն այնոքիկ:
| 12:38 And if he shall come in the second watch, or come in the third watch, and find [them] so, blessed are those servants:
|
12:39 Բայց զայն գիտասջիք, եթէ գիտէր տանուտէրն յորում ժամու գող գայ, [93]չտայր թոյլ ական հատանել ի տան իւրում:
| 12:39 And this know, that if the goodman of the house had known what hour the thief would come, he would have watched, and not have suffered his house to be broken through:
|
12:40 Եւ դուք եղերուք պատրաստք, զի յորում ժամու ոչ կարծիցէք, գայ Որդի մարդոյ:
| 12:40 Be ye therefore ready also: for the Son of man cometh at an hour when ye think not:
|
12:41 [94]Ասէ Պետրոս. Տէր, առ մե՞զ ասացեր զառակդ զայդ թէ առ ամենեսեան:
| 12:41 Then Peter said unto him, Lord, speakest thou this parable unto us, or even to all:
|
12:42 Եւ ասէ Տէր. Ո՞վ իցէ հաւատարիմ տնտես եւ իմաստուն, զոր կացոյց տէր իւր ի վերայ գերդաստանի իւրոյ տալ ի ժամու զկերակուրս:
| 12:42 And the Lord said, Who then is that faithful and wise steward, whom [his] lord shall make ruler over his household, to give [them their] portion of meat in due season:
|
12:43 Երանի իցէ ծառային այնմիկ զոր եկեալ տէր իւր գտանիցէ արարեալ այնպէս:
| 12:43 Blessed [is] that servant, whom his lord when he cometh shall find so doing:
|
12:44 Արդարեւ ասեմ ձեզ զի ի վերայ ամենայն ընչից իւրոց կացուսցէ զնա:
| 12:44 Of a truth I say unto you, that he will make him ruler over all that he hath:
|
12:45 Ապա թէ ասիցէ ծառայն այն ի սրտի իւրում. Յամէ տէր իմ ի գալ. եւ սկսանիցի հարկանել զծառայսն եւ զաղախնայսն, ուտել եւ ըմպել եւ արբենալ:
| 12:45 But and if that servant say in his heart, My lord delayeth his coming; and shall begin to beat the menservants and maidens, and to eat and drink, and to be drunken:
|
12:46 եկեսցէ տէր ծառային այնորիկ յաւուր յորում ակն ոչ ունիցի, եւ ի ժամու յորում ոչ գիտիցէ. ընդ մէջ կտրեսցէ զնա, եւ զմասն նորա ընդ անհաւատս դիցէ:
| 12:46 The lord of that servant will come in a day when he looketh not for [him], and at an hour when he is not aware, and will cut him in sunder, and will appoint him his portion with the unbelievers:
|
12:47 Եւ ծառայ որ գիտիցէ զկամս տեառն իւրոյ եւ [95]ոչ պատրաստիցէ`` ըստ կամաց նորա` արբցէ գան բազում:
| 12:47 And that servant, which knew his lord' s will, and prepared not [himself], neither did according to his will, shall be beaten with many:
|
12:48 Եւ որ ոչն գիտիցէ եւ արժանի գանի ինչ գործիցէ, արբցէ գան սակաւ. ամենայն որում շատ տուաւ, շատ խնդրեսցի ի նմանէ, եւ որում բազում աւանդեցաւ, առաւել եւս պահանջեսցեն ի նմանէ:
| 12:48 But he that knew not, and did commit things worthy of stripes, shall be beaten with few [stripes]. For unto whomsoever much is given, of him shall be much required: and to whom men have committed much, of him they will ask the more:
|
12:49 Հուր եկի արկանել յերկիր. եւ զի՞նչ կամիմ, թէ արդէն իսկ բորբոքէր:
| 12:49 I am come to send fire on the earth; and what will I, if it be already kindled:
|
12:50 Եւ մկրտութիւն մի ունիմ մկրտել, եւ զիա՛րդ փութամ մինչեւ կատարեսցի:
| 12:50 But I have a baptism to be baptized with; and how am I straitened till it be accomplished:
|
12:51 Համարիք եթէ խաղաղութի՞ւն եկի տալ յերկիր. ոչ, ասեմ ձեզ, այլ բաժինս:
| 12:51 Suppose ye that I am come to give peace on earth? I tell you, Nay; but rather division:
|
12:52 Զի եղիցին յայսմ հետէ հինգ ի տան միում բաժանեալք, երեքն` յերկուց, եւ երկուքն` յերից:
| 12:52 For from henceforth there shall be five in one house divided, three against two, and two against three:
|
12:53 Բաժանեսցի հայր յորդւոյ, եւ որդի` ի հօրէ, մայր` ի դստերէ եւ դուստր` ի մօրէ, սկեսուր` ի հարսնէ, եւ հարսն` ի սկեսրէ իւրմէ:
| 12:53 The father shall be divided against the son, and the son against the father; the mother against the daughter, and the daughter against the mother; the mother in law against her daughter in law, and the daughter in law against her mother in law:
|
12:54 Ասաց եւ ցժողովուրդսն. Յորժամ տեսանիցէք ամպ ծագեալ յարեւմտից, իսկոյն ասէք թէ` Անձրեւ գայ, եւ լինի այնպէս:
| 12:54 And he said also to the people, When ye see a cloud rise out of the west, straightway ye say, There cometh a shower; and so it is:
|
12:55 եւ յորժամ հարաւ շնչեալ, ասէք թէ` Խորշակ լինի, եւ լինի այնպէս:
| 12:55 And when [ye see] the south wind blow, ye say, There will be heat; and it cometh to pass:
|
12:56 Կեղծաւորք, զերեսս երկնի եւ երկրի գիտէք փորձել, իսկ զժամանակս զայս զիա՞րդ ոչ փորձէք:
| 12:56 hypocrites, ye can discern the face of the sky and of the earth; but how is it that ye do not discern this time:
|
12:57 Ընդէ՞ր եւ յանձանց իսկ ոչ ընտրէք զարժանն:
| 12:57 Yea, and why even of yourselves judge ye not what is right:
|
12:58 Յորժամ երթայցես ընդ ոսոխի քում առ իշխան, ի ճանապարհի տուր զհաշիւն զերծանել ի նմանէ. զի գուցէ քարշիցէ զքեզ առ դատաւորն, եւ դատաւորն մատնիցէ դահճի, եւ դահիճն արկանիցէ ի բանտ:
| 12:58 When thou goest with thine adversary to the magistrate, [as thou art] in the way, give diligence that thou mayest be delivered from him; lest he hale thee to the judge, and the judge deliver thee to the officer, and the officer cast thee into prison:
|
12:59 Ասեմ քեզ, ոչ ելանիցես անտի մինչեւ հատուցանիցես զյետին բնիոնն:
| 12:59 I tell thee, thou shalt not depart thence, till thou hast paid the very last mite:
|