23:1 Եւ զհամբաւ սուտ մի՛ [306]ընդունիցիս:
Մի՛ հաւանիցիս ընդ անիրաւի` լինել վկայ անիրաւ:
| 23:1 Thou shalt not raise a false report: put not thine hand with the wicked to be an unrighteous witness:
|
23:2 Մի՛ յօժարեսցիս ընդ բազումս ի չարիս:
Մի՛ յաւելուցուս ի բազմութիւն միտել ընդ բազումս առ ի խոտորելոյ զիրաւունս:
| 23:2 Thou shalt not follow a multitude to [do] evil; neither shalt thou speak in a cause to decline after many to wrest:
|
23:3 Եւ մի՛ ողորմեսցիս տնանկին ի դատաստանի:
| 23:3 Neither shalt thou countenance a poor man in his cause:
|
23:4 Եւ եթէ պատահեսցես եզին թշնամւոյ քո, կամ իշոյ նորա մոլորելոյ, դարձուսցես եւ հասուսցես զնա առ նա:
| 23:4 If thou meet thine enemy' s ox or his ass going astray, thou shalt surely bring it back to him again:
|
23:5 Եւ եթէ տեսանիցես զգրաստ [307]ընկերի քո անկեալ ընդ բեռամբ, մի՛ զանց առնիցես զնովաւ, այլ յարուսցես զնա ընդ նմա:
| 23:5 If thou see the ass of him that hateth thee lying under his burden, and wouldest forbear to help him, thou shalt surely help with him:
|
23:6 Մի՛ խոտորեսցես զիրաւունս տնանկին ի դատաստանի իւրում:
| 23:6 Thou shalt not wrest the judgment of thy poor in his cause:
|
23:7 [308]Յամենայն ի զուր բանէ`` ի բաց լինիցիս, եւ զանպարտն եւ զարդարն մի՛ սպանանիցես. [309]եւ զամպարիշտն մի՛ ապրեցուցանիցես վասն կաշառի:
| 23:7 Keep thee far from a false matter; and the innocent and righteous slay thou not: for I will not justify the wicked:
|
23:8 Եւ կաշառ մի՛ առնուցուս. զի կաշառ կուրացուցանէ զաչս համարձակահայեցաց, եւ ապականէ [310]զբանս արդարս:
| 23:8 And thou shalt take no gift: for the gift blindeth the wise, and perverteth the words of the righteous:
|
23:9 Եւ զպանդուխտն մի՛ նեղիցես. քանզի ճանաչէք դուք զանձինս պանդխտաց. զի եւ դուք պանդուխտք էիք յերկրին Եգիպտացւոց:
| 23:9 Also thou shalt not oppress a stranger: for ye know the heart of a stranger, seeing ye were strangers in the land of Egypt:
|
23:10 Զվեց ամ սերմանեսցես զերկիր քո, եւ ժողովեսցես զարմտիս նորա:
| 23:10 And six years thou shalt sow thy land, and shalt gather in the fruits thereof:
|
23:11 Եւ յամին եւթներորդի թողութիւն արասցես, եւ հանգուսցես զնա, եւ կերիցեն տնանկք ազգի քո, եւ զմնացեալն ի նոցանէ կերիցեն գազանք վայրի. այնպէս արասցես զայգի քո եւ զձիթենի քո:
| 23:11 But the seventh [year] thou shalt let it rest and lie still; that the poor of thy people may eat: and what they leave the beasts of the field shall eat. In like manner thou shalt deal with thy vineyard, [and] with thy oliveyard:
|
23:12 Զվեց օր գործեսցես զգործ քո, եւ յաւուրն եւթներորդի [311]հանգիցէ եզն քո եւ էշ քո, եւ հանգիցէ որդի աղախնոյ քո եւ [312]պանդխտին:
| 23:12 Six days thou shalt do thy work, and on the seventh day thou shalt rest: that thine ox and thine ass may rest, and the son of thy handmaid, and the stranger, may be refreshed:
|
23:13 Զամենայն զոր ասացի ձեզ` պահեսջիք. եւ զանուն աստուածոց օտարաց մի՛ յիշիցէք, եւ մի՛ լուիցի ի բերանոյ ձերմէ:
| 23:13 And in all [things] that I have said unto you be circumspect: and make no mention of the name of other gods, neither let it be heard out of thy mouth:
|
23:14 Երիս ժամանակս ի տարւոջ արասջիք ինձ տօնս:
| 23:14 Three times thou shalt keep a feast unto me in the year:
|
23:15 Զտօն բաղարջակերացն պահեսջիք. զեւթն օր բաղարջ կերիջիք, որպէս պատուիրեցի ձեզ ըստ ժամանակի ամսոյն կանխոց. զի ի նմա ելէք դուք յերկրէն Եգիպտացւոց. ոչ երեւեսցիս առաջի իմ դատարկաձեռն:
| 23:15 Thou shalt keep the feast of unleavened bread: ( thou shalt eat unleavened bread seven days, as I commanded thee, in the time appointed of the month Abib; for in it thou camest out from Egypt: and none shall appear before me empty:
|
23:16 Եւ զտօն [313]ամարայնոյ, առաջնոյ արմտեաց քոց, [314]արասցես զգործոց քոց,`` որ ինչ վարեալ իցէ յանդի քում, եւ զտօն [315]կատարածի ելից`` տարւոյն` ի ժողովել գործոց քոց յանդէ:
| 23:16 And the feast of harvest, the firstfruits of thy labours, which thou hast sown in the field: and the feast of ingathering, [which is] in the end of the year, when thou hast gathered in thy labours out of the field:
|
23:17 Երիս ժամանակս ի տարւոջ յանդիման լիցի ամենայն արու քո առաջի Տեառն [316]Աստուծոյ:
| 23:17 Three times in the year all thy males shall appear before the Lord GOD:
|
23:18 Եւ մի՛ զոհեսցես ի վերայ խմորոյ զարիւն զոհից [317]քոց, եւ մի՛ ագցի ճարպ տօնի իմոյ մինչեւ ցառաւօտ:
| 23:18 Thou shalt not offer the blood of my sacrifice with leavened bread; neither shall the fat of my sacrifice remain until the morning:
|
23:19 Զպտուղս առաջին արմտեաց քոց բերցես ի տուն Տեառն Աստուծոյ քո:
Եւ մի՛ եփեսցես [318]զգառն ի կաթն մօր իւրոյ:
| 23:19 The first of the firstfruits of thy land thou shalt bring into the house of the LORD thy God. Thou shalt not seethe a kid in his mother' s milk:
|
23:20 Եւ ահա ես առաքեմ զհրեշտակ իմ առաջի երեսաց քոց, զի պահեսցէ զքեզ ի ճանապարհի. որպէս զի տարցի զքեզ յերկիրն` զոր պատրաստեցի քեզ:
| 23:20 Behold, I send an Angel before thee, to keep thee in the way, and to bring thee into the place which I have prepared:
|
23:21 Զգոյշ լեր անձին քում եւ լուիցես նմա, եւ մի՛ անհաւան լինիցիս նմա. զի ոչ [319]խորշիցի ի քէն``, քանզի անուն իմ ի վերայ նորա է:
| 23:21 Beware of him, and obey his voice, provoke him not; for he will not pardon your transgressions: for my name [is] in him:
|
23:22 Եւ եթէ լսելով լուիցես ձայնի իմում, եւ արասցես զամենայն զոր ինչ ասացի քեզ, եղէց թշնամի թշնամեաց քոց, եւ հակառակ կացից հակառակորդաց քոց:
| 23:22 But if thou shalt indeed obey his voice, and do all that I speak; then I will be an enemy unto thine enemies, and an adversary unto thine adversaries:
|
23:23 Զի երթիցէ հրեշտակ իմ առաջնորդ քեզ, եւ տարցի զքեզ առ Ամովրհացին եւ Քետացի եւ Փերեզացի եւ Քանանացի եւ [320]Գերգեսացի եւ`` Խեւացի եւ Յեբուսացի, եւ սատակեցից զնոսա:
| 23:23 For mine Angel shall go before thee, and bring thee in unto the Amorites, and the Hittites, and the Perizzites, and the Canaanites, the Hivites, and the Jebusites: and I will cut them off:
|
23:24 Մի՛ պագանիցես երկիր աստուածոց նոցա, եւ մի՛ պաշտեսցես զնոսա, եւ մի՛ առնիցես ըստ գործոց նոցա. այլ քակելով քակեսցես զնոսա, եւ մանրելով մանրեսցես զարձանս նոցա:
| 23:24 Thou shalt not bow down to their gods, nor serve them, nor do after their works: but thou shalt utterly overthrow them, and quite break down their images:
|
23:25 Եւ պաշտեսցես զՏէր Աստուած քո, եւ [321]օրհնեցից զհաց քո եւ զջուր քո, եւ դարձուցից ի ձէնջ զախտ:
| 23:25 And ye shall serve the LORD your God, and he shall bless thy bread, and thy water; and I will take sickness away from the midst of thee:
|
23:26 Եւ մի՛ եղիցի անսերմն եւ ամուլ յերկրի քում. զթիւ աւուրց քոց լցուցից:
| 23:26 There shall nothing cast their young, nor be barren, in thy land: the number of thy days I will fulfil:
|
23:27 Եւ զահ իմ առաքեցից առաջնորդել քեզ, եւ զարհուրեցուցից զամենայն ազգս յորս մտանիցես ի նոսա, եւ տաց զամենայն հակառակորդս քո փախստականս:
| 23:27 I will send my fear before thee, and will destroy all the people to whom thou shalt come, and I will make all thine enemies turn their backs unto thee:
|
23:28 Եւ առաքեցից առաջի քո զպիծակ, եւ մերժեսցէ [322]զԱմովրհացին եւ`` զԽեւացին եւ զՔանանացին եւ զՔետացին յերեսաց քոց:
| 23:28 And I will send hornets before thee, which shall drive out the Hivite, the Canaanite, and the Hittite, from before thee:
|
23:29 Եւ ոչ մերժեցից զնոսա յերեսաց քոց ի միում ամի, զի մի՛ երկիրն անապատ լինիցի, եւ բազմանայցեն ի վերայ քո գազանք երկրին:
| 23:29 I will not drive them out from before thee in one year; lest the land become desolate, and the beast of the field multiply against thee:
|
23:30 Առ սակաւ սակաւ մերժեցից զնոսա ի քէն, մինչեւ աճեսցես եւ ժառանգեսցես զերկիր:
| 23:30 By little and little I will drive them out from before thee, until thou be increased, and inherit the land:
|
23:31 Եւ եդից զսահմանս քո ի Կարմիր ծովէ մինչեւ ի ծովն Փղշտացւոց, եւ յանապատէն մինչեւ ի գետն մեծ Եփրատ. եւ մատնեցից ի ձեռս ձեր զբնակիչս երկրին, եւ մերժեցից զնոսա ի քէն:
| 23:31 And I will set thy bounds from the Red sea even unto the sea of the Philistines, and from the desert unto the river: for I will deliver the inhabitants of the land into your hand; and thou shalt drive them out before thee:
|
23:32 Եւ դու մի՛ դնիցես ընդ նոսա եւ ընդ դիս նոցա ուխտ:
| 23:32 Thou shalt make no covenant with them, nor with their gods:
|
23:33 Եւ մի՛ բնակեսցեն յերկրի քում, զի մի՛ յանցուցանիցեն զքեզ առ իս. զի եթէ ծառայեսցես դից նոցա, նոքա լիցին քեզ ի գայթագղութիւն:
| 23:33 They shall not dwell in thy land, lest they make thee sin against me: for if thou serve their gods, it will surely be a snare unto thee:
|