7:1 Ասէ քահանայապետն եթէ` Արդարեւ այդ ա՞յդպէս իցէ:
| 7:1 Then said the high priest, Are these things so:
|
7:2 Եւ նա ասէ. Արք եղբարք եւ հարք, լուարուք ինձ. Աստուած փառաց երեւեցաւ հօր մերում Աբրահամու մինչդեռ ի Միջագետս էր, մինչչեւ [31]բնակեցուցեալ էր զնա`` ի Խառան. եւ ասէ ցնա:
| 7:2 And he said, Men, brethren, and fathers, hearken; The God of glory appeared unto our father Abraham, when he was in Mesopotamia, before he dwelt in Charran:
|
7:3 Ել յերկրէ քումմէ եւ յազգէ քումմէ, եւ եկ յերկիր զոր ցուցից քեզ:
| 7:3 And said unto him, Get thee out of thy country, and from thy kindred, and come into the land which I shall shew thee:
|
7:4 Յայնժամ ելեալ յերկրէն Քաղդէացւոց բնակեցաւ ի Խառան, եւ անտի յետ մեռանելոյ հօր նորա` փոխեաց պանդխտեցոյց զնա յերկրիս յայսմիկ, յորում դուք այժմ բնակեալ էք:
| 7:4 Then came he out of the land of the Chaldaeans, and dwelt in Charran: and from thence, when his father was dead, he removed him into this land, wherein ye now dwell:
|
7:5 Եւ ոչ ետ նմա ժառանգութիւն ի սմա եւ ոչ քայլ մի ոտին. եւ խոստացաւ տալ նմա զսա ի բնակութիւն, եւ զաւակի նորա յետ նորա, մինչ ոչ գոյր նորա որդի:
| 7:5 And he gave him none inheritance in it, no, not [so much as] to set his foot on: yet he promised that he would give it to him for a possession, and to his seed after him, when [as yet] he had no child:
|
7:6 խօսեցաւ Աստուած այսպէս, թէ եղիցի զաւակ նորա պանդուխտ յօտար երկրի, եւ ծառայեցուսցեն զնա եւ չարչարեսցեն ամս չորեքհարեւր:
| 7:6 And God spake on this wise, That his seed should sojourn in a strange land; and that they should bring them into bondage, and entreat [them] evil four hundred years:
|
7:7 Եւ զազգն որում ծառայեսցեն` դատեցայց ես, ասէ Աստուած, եւ յետ այսորիկ ելցեն եւ պաշտեսցեն զիս ի տեղւոջս յայսմիկ:
| 7:7 And the nation to whom they shall be in bondage will I judge, said God: and after that shall they come forth, and serve me in this place:
|
7:8 Եւ ետ նմա ուխտ թլփատութեան. եւ ապա ծնաւ զԻսահակ, եւ թլփատեաց զնա յաւուր ութերորդի. եւ Իսահակ` զՅակովբ, եւ Յակովբ` զերկոտասան նահապետսն:
| 7:8 And he gave him the covenant of circumcision: and so [Abraham] begat Isaac, and circumcised him the eighth day; and Isaac [begat] Jacob; and Jacob [begat] the twelve patriarchs:
|
7:9 Եւ նահապետքն նախանձեալ ընդ Յովսեփայ` վաճառեցին յԵգիպտոս. եւ էր Աստուած ընդ նմա:
| 7:9 And the patriarchs, moved with envy, sold Joseph into Egypt: but God was with him:
|
7:10 եւ փրկեաց զնա յամենայն նեղութեանց նորա, եւ ետ նմա շնորհս եւ իմաստութիւն առաջի փարաւոնի արքային Եգիպտացոց. եւ կացոյց զնա իշխան Եգիպտացւոցն եւ ամենայն տան նորա:
| 7:10 And delivered him out of all his afflictions, and gave him favour and wisdom in the sight of Pharaoh king of Egypt; and he made him governor over Egypt and all his house:
|
7:11 Եւ եկն սով յամենայն երկիրն Եգիպտոսի եւ ի Քանան, եւ էր նեղութիւն մեծ, եւ ոչ գտանէին կերակուրս հարքն մեր:
| 7:11 Now there came a dearth over all the land of Egypt and Chanaan, and great affliction: and our fathers found no sustenance:
|
7:12 Եւ լուեալ Յակովբայ թէ գտանի կերակուր յԵգիպտոս, առաքեաց զհարսն մեր յառաջագոյն:
| 7:12 But when Jacob heard that there was corn in Egypt, he sent out our fathers first:
|
7:13 Եւ յերկրորդումն ետ ծանօթս Յովսէփ եղբարց իւրոց. եւ յայտնի եղեւ փարաւոնի ազգն [32]նորա:
| 7:13 And at the second [time] Joseph was made known to his brethren; and Joseph' s kindred was made known unto Pharaoh:
|
7:14 Առաքեաց Յովսէփ եւ կոչեաց զՅակովբ զհայր իւր եւ զամենայն ազգատոհմն, ոգիս եւթանասուն եւ հինգ:
| 7:14 Then sent Joseph, and called his father Jacob to [him], and all his kindred, threescore and fifteen souls:
|
7:15 Եւ էջ Յակովբ յԵգիպտոս, եւ վախճանեցաւ ինքն եւ հարքն մեր:
| 7:15 So Jacob went down into Egypt, and died, he, and our fathers:
|
7:16 Եւ փոխեցան ի Սիւքեմ եւ եդան յայրին զոր ստացաւ Աբրահամ գնոց արծաթոյ յորդւոցն Եմովրայ ի Սիւքեմ:
| 7:16 And were carried over into Sychem, and laid in the sepulchre that Abraham bought for a sum of money of the sons of Emmor [the father] of Sychem:
|
7:17 Իբրեւ մերձեցաւ ժամանակ աւետեացն զոր խոստացաւ Աստուած Աբրահամու, աճեաց ժողովուրդն եւ բազմացաւ յոյժ յԵգիպտոս:
| 7:17 But when the time of the promise drew nigh, which God had sworn to Abraham, the people grew and multiplied in Egypt:
|
7:18 մինչեւ յարեաւ այլ թագաւոր յԵգիպտոս, որ ոչ ճանաչէր զՅովսէփ:
| 7:18 Till another king arose, which knew not Joseph:
|
7:19 Նա հնարեցաւ ազգին մերում, եւ չարչարեաց զհարսն մեր առնել ընկեցիկ զմանկունս նոցա զի մի՛ ապրեսցին:
| 7:19 The same dealt subtilly with our kindred, and evil entreated our fathers, so that they cast out their young children, to the end they might not live:
|
7:20 Յորում ժամանակի ծնաւ եւ Մովսէս, եւ էր կայտառ առաջի Աստուծոյ, որ եւ սնաւ ի տան հօր իւրոյ ամիսս երիս:
| 7:20 In which time Moses was born, and was exceeding fair, and nourished up in his father' s house three months:
|
7:21 Եւ յընկեցիկն առնել զնա` եբարձ զնա դուստրն փարաւոնի, եւ սնոյց զնա իւր յորդեգիրս:
| 7:21 And when he was cast out, Pharaoh' s daughter took him up, and nourished him for her own son:
|
7:22 Եւ վարժեցաւ Մովսէս ամենայն իմաստութեամբ Եգիպտացւոցն, եւ էր զօրաւոր բանիւք եւ գործովք իւրովք:
| 7:22 And Moses was learned in all the wisdom of the Egyptians, and was mighty in words and in deeds:
|
7:23 Իբրեւ լցաւ նորա քառասնամեայ ժամանակ, անկաւ ի սիրտ նորա շրջել զեղբարբք իւրովք, զորդւովքն Իսրայելի:
| 7:23 And when he was full forty years old, it came into his heart to visit his brethren the children of Israel:
|
7:24 Եւ տեսեալ զոմն զրկեալ` զչարեցաւ, եւ խնդրեաց զվրէժ զրկելոյն` սպանեալ զԵգիպտացին:
| 7:24 And seeing one [of them] suffer wrong, he defended [him], and avenged him that was oppressed, and smote the Egyptian:
|
7:25 Զմտաւ ածէր թէ իմասցին եղբարք նորա, զի Աստուած ի ձեռն նորա տալոց էր զփրկութիւն նոցա, եւ նոքա ոչ իմացան:
| 7:25 For he supposed his brethren would have understood how that God by his hand would deliver them: but they understood not:
|
7:26 Եւ ի վաղիւ անդր երեւեցաւ նոցա մինչդեռ մարտնչէինն, եւ վարեաց զնոսա ի խաղաղութիւն, ասէ. Արք, եղբարք էք, ընդէ՞ր զրկէք զմիմեանս:
| 7:26 And the next day he shewed himself unto them as they strove, and would have set them at one again, saying, Sirs, ye are brethren; why do ye wrong one to another:
|
7:27 Իսկ որ զրկէր զընկերն` մերժեաց զնա եւ ասէ. Ո՞ կացոյց զքեզ իշխան եւ դատաւոր ի վերայ մեր:
| 7:27 But he that did his neighbour wrong thrust him away, saying, Who made thee a ruler and a judge over us:
|
7:28 Միթէ սպանանե՞լ կամիցիս զիս զոր օրինակ սպաներ երէկ զԵգիպտացին:
| 7:28 Wilt thou kill me, as thou diddest the Egyptian yesterday:
|
7:29 Եւ փախեաւ Մովսէս ի բանիցս յայսցանէ, եւ եղեւ պանդուխտ յերկրին Մադիամու, ուր ծնաւ երկուս որդիս:
| 7:29 Then fled Moses at this saying, and was a stranger in the land of Madian, where he begat two sons:
|
7:30 Եւ ի կատարել ամացն քառասնից` երեւեցաւ նմա յանապատի լերինն Սինայ հրեշտակ Տեառն ի բոց հրոյ մորենւոյն:
| 7:30 And when forty years were expired, there appeared to him in the wilderness of mount Sina an angel of the Lord in a flame of fire in a bush:
|
7:31 Եւ Մովսիսի տեսեալ` զարմացաւ ընդ տեսիլն, եւ ի մատչելն նորա նշմարել` եղեւ ձայն Տեառն:
| 7:31 When Moses saw [it], he wondered at the sight: and as he drew near to behold [it], the voice of the Lord came unto him:
|
7:32 Ես եմ Աստուած հարց քոց, Աստուած Աբրահամու եւ [33]Իսահակայ եւ Յակովբայ``. եւ զահի հարեալ Մովսէս` ոչ իշխէր հայել:
| 7:32 I [am] the God of thy fathers, the God of Abraham, and the God of Isaac, and the God of Jacob. Then Moses trembled, and durst not behold:
|
7:33 Եւ ասէ ցնա Տէր. Լոյծ զկօշիկս ոտից քոց, զի տեղիդ յորում դուդ կացեր` երկիր սուրբ է:
| 7:33 Then said the Lord to him, Put off thy shoes from thy feet: for the place where thou standest is holy ground:
|
7:34 Տեսանելով տեսի զչարչարանս ժողովրդեան իմոյ որ յԵգիպտոս, եւ լուայ հեծութեան նոցա եւ իջի փրկել զնոսա. եւ արդ եկ առաքեցից զքեզ յԵգիպտոս:
| 7:34 I have seen, I have seen the affliction of my people which is in Egypt, and I have heard their groaning, and am come down to deliver them. And now come, I will send thee into Egypt:
|
7:35 Զայն Մովսէս զոր ուրացան եւ ասէին. Ո՞ կացոյց զքեզ իշխան եւ դատաւոր ի վերայ մեր, զնա Աստուած իշխան եւ փրկիչ առաքեաց ի ձեռն հրեշտակին որ երեւեցաւ նմա ի մորենւոջն:
| 7:35 This Moses whom they refused, saying, Who made thee a ruler and a judge? the same did God send [to be] a ruler and a deliverer by the hand of the angel which appeared to him in the bush:
|
7:36 Նա եհան զնոսա` արարեալ նշանս եւ արուեստս յերկրին Եգիպտացւոց եւ ի Կարմիր ծովուն եւ յանապատին ամս քառասուն:
| 7:36 He brought them out, after that he had shewed wonders and signs in the land of Egypt, and in the Red sea, and in the wilderness forty years:
|
7:37 Այս Մովսէս է որ ասաց ցորդիսն Իսրայելի. Մարգարէ յարուսցէ ձեզ Տէր Աստուած ձեր յեղբարց ձերոց իբրեւ զիս, նմա լուիջիք:
| 7:37 This is that Moses, which said unto the children of Israel, A prophet shall the Lord your God raise up unto you of your brethren, like unto me; him shall ye hear:
|
7:38 Սա է որ եղեւ յեկեղեցւոջն յանապատին ընդ հրեշտակին, որ խօսեցաւ ընդ նմա ի լերինն Սինայ եւ ընդ հարսն մեր, որ ընկալաւ զպատգամս կենդանիս տալ մեզ:
| 7:38 This is he, that was in the church in the wilderness with the angel which spake to him in the mount Sina, and [with] our fathers: who received the lively oracles to give unto us:
|
7:39 Որում ոչ կամեցան հնազանդ լինել հարքն մեր, այլ մերժեցին եւ դարձան սրտիւք իւրեանց յԵգիպտոս:
| 7:39 To whom our fathers would not obey, but thrust [him] from them, and in their hearts turned back again into Egypt:
|
7:40 Եւ ասեն ցԱհարովն. Արա մեզ աստուածս, որ երթայցեն առաջի մեր. զի Մովսէսն այն որ եհան զմեզ յերկրէն Եգիպտացւոց` ոչ գիտեմք զի՛ եղեւ նմա:
| 7:40 Saying unto Aaron, Make us gods to go before us: for [as for] this Moses, which brought us out of the land of Egypt, we wot not what is become of him:
|
7:41 Եւ արարին յաւուրսն յայնոսիկ որթ, եւ մատուցին զոհս կռոց, եւ ուրախ լինէին ի գործս ձեռաց իւրեանց:
| 7:41 And they made a calf in those days, and offered sacrifice unto the idol, and rejoiced in the works of their own hands:
|
7:42 Դարձոյց Աստուած եւ մատնեաց զնոսա ի պաշտօն զօրութեան երկնից, որպէս եւ գրեալ է ի գիրս մարգարէից. Միթէ զոհս եւ պատարա՞գս մատուցէք ինձ զամս քառասուն յանապատին, տունդ Իսրայելի:
| 7:42 Then God turned, and gave them up to worship the host of heaven; as it is written in the book of the prophets, O ye house of Israel, have ye offered to me slain beasts and sacrifices [by the space of] forty years in the wilderness:
|
7:43 եւ առէք զվրանն Մողոքայ եւ զաստղն [34]աստուածոյն Հռեմփայ, զպատկերսն` զոր արարէք երկիր պագանել նոցա. եւ փոխեցից զձեզ յայն կողմն Բաբելացւոց:
| 7:43 Yea, ye took up the tabernacle of Moloch, and the star of your god Remphan, figures which ye made to worship them: and I will carry you away beyond Babylon:
|
7:44 Խորանն վկայութեան էր ընդ հարսն մեր յանապատին. որպէս հրաման ետ որ խօսէրն ընդ Մովսիսի, առնել զայն ըստ օրինակին զոր ետես:
| 7:44 Our fathers had the tabernacle of witness in the wilderness, as he had appointed, speaking unto Moses, that he should make it according to the fashion that he had seen:
|
7:45 Զոր եւ ընկալեալ բերէին հարքն մեր հանդերձ Յեսուաւ ի վիճակ ազգացն, զորս մերժեաց Աստուած յերեսաց հարցն մերոց մինչեւ յաւուրս Դաւթի:
| 7:45 Which also our fathers that came after brought in with Jesus into the possession of the Gentiles, whom God drave out before the face of our fathers, unto the days of David:
|
7:46 որ եգիտ շնորհս առաջի Աստուծոյ, եւ խնդրեաց գտանել զյարկս Աստուծոյ Յակովբայ:
| 7:46 Who found favour before God, and desired to find a tabernacle for the God of Jacob:
|
7:47 Նա եւ Սողոմովն շինեաց նմա տուն:
| 7:47 But Solomon built him an house:
|
7:48 Այլ ոչ եթէ Բարձրեալն ի ձեռագործ տաճարս բնակէ. այլ որպէս մարգարէն ասէ:
| 7:48 Howbeit the most High dwelleth not in temples made with hands; as saith the prophet:
|
7:49 Երկինք աթոռ իմ են, եւ երկիր` պատուանդան ոտից իմոց. որպիսի՞ տուն [35]շինեցէք ինձ, ասէ Տէր, կամ զի՞նչ տեղի հանգստեան իմոյ:
| 7:49 Heaven [is] my throne, and earth [is] my footstool: what house will ye build me? saith the Lord: or what [is] the place of my rest:
|
7:50 ո՞չ ձեռն իմ արար զայս ամենայն:
| 7:50 Hath not my hand made all these things:
|
7:51 Խստապարանոցք եւ անթլփատք սրտիւք եւ ականջօք, դուք հանապազ Հոգւոյն Սրբոյ հակառակ կայք, որպէս հարքն ձեր` եւ դուք:
| 7:51 Ye stiffnecked and uncircumcised in heart and ears, ye do always resist the Holy Ghost: as your fathers [did], so [do] ye:
|
7:52 Զո՞ ի մարգարէիցն ոչ հալածեցին հարքն ձեր, եւ սպանին զայնոսիկ որ յառաջագոյն պատմեցին վասն գալստեան Արդարոյն, որոյ դուք այժմ մատնիչք եւ սպանողք եղերուք:
| 7:52 Which of the prophets have not your fathers persecuted? and they have slain them which shewed before of the coming of the Just One; of whom ye have been now the betrayers and murderers:
|
7:53 Ոյք առէք զօրէնս ի հրամանս հրեշտակաց, եւ ոչ պահեցէք:
| 7:53 Who have received the law by the disposition of angels, and have not kept:
|
7:54 Եւ լուեալ զայս զայրանային ի սիրտս իւրեանց, եւ կրճտէին զատամունս ի վերայ նորա:
| 7:54 When they heard these things, they were cut to the heart, and they gnashed on him with [their] teeth:
|
7:55 Եւ նա էր լի Հոգւով Սրբով, հայեցաւ յերկինս եւ ետես զփառս Աստուծոյ եւ զՅիսուս զի կայր ընդ աջմէ Աստուծոյ, եւ ասէ. Ահա տեսանեմ զերկինս բացեալ, եւ զՈրդի մարդոյ զի կայ ընդ աջմէ Աստուծոյ:
| 7:55 But he, being full of the Holy Ghost, looked up stedfastly into heaven, and saw the glory of God, and Jesus standing on the right hand of God, [56] And said, Behold, I see the heavens opened, and the Son of man standing on the right hand of God:
|
7:56 Աղաղակեալ ի ձայն մեծ` խցին զականջս իւրեանց, եւ դիմեցին առ հասարակ ի վերայ նորա:
| 7:57 Then they cried out with a loud voice, and stopped their ears, and ran upon him with one accord:
|
7:57 Եւ հանեալ արտաքոյ քաղաքին` քարկոծէին. եւ վկայքն դնէին զձորձս իւրեանց առ ոտս երիտասարդի միոջ որ կոչէր Սաւուղ:
| 7:58 And cast [him] out of the city, and stoned [him]: and the witnesses laid down their clothes at a young man' s feet, whose name was Saul:
|
7:58 Եւ քարկոծ առնէին զՍտեփանոս, որ կարդայր եւ ասէր. Տէր Յիսուս, ընկալ զոգի իմ:
| 7:59 And they stoned Stephen, calling upon [God], and saying, Lord Jesus, receive my spirit:
|
7:59 Եդ ծունր, եւ աղաղակեաց ի ձայն բարձր. Տէր, մի՛ համարիր դոցա զայս մեղս: Եւ զայս իբրեւ ասաց, ննջեաց. եւ Սաւղոս էր կամակից սպանման նորա:
| 7:60 And he kneeled down, and cried with a loud voice, Lord, lay not this sin to their charge. And when he had said this, he fell asleep:
|