4:10 Եւ յիշեսցէ՛ զուխտ կտակարանացն որ ընդ հարսն մեր է, եւ բեկցէ՛ զզօրս զայս առաջի ոտից մերոց:
| 4:0 KJV [1-8] Then took Gorgias five thousand footmen, and a thousand of the best horsemen, and removed out of the camp by night;
To the end he might rush in upon the camp of the Jews, and smite them suddenly. And the men of the fortress were his guides.
Now when Judas heard thereof he himself removed, and the valiant men with him, that he might smite the king' s army which was at Emmaus,
While as yet the forces were dispersed from the camp.
In the mean season came Gorgias by night into the camp of Judas: and when he found no man there, he sought them in the mountains: for said he, These fellows flee from us
But as soon as it was day, Judas shewed himself in the plain with three thousand men, who nevertheless had neither armour nor swords to their minds.
And they saw the camp of the heathen, that it was strong and well harnessed, and compassed round about with horsemen; and these were expert of war.
Then said Judas to the men that were with him, Fear ye not their multitude, neither be ye afraid of their assault:
|
4:11 Գիտասցեն հեթանոսք եթէ գո՛յ Աստուած որ փրկէ զԻսրայէլ:
| 4:10 KJV [9] Remember how our fathers were delivered in the Red sea, when Pharaoh pursued them with an army.
KJV [10] Now therefore let us cry unto heaven, if peradventure the Lord will have mercy upon us, and remember the covenant of our fathers, and destroy this host before our face this day:
|
4:12 Եւ ամբարձին զաչս իւրեանց յայլազգիքն, եւ տեսին զի յարձակեալ գային ընդդէմ նոցա[83]:
| 4:11 That so all the heathen may know that there is one who delivereth and saveth Israel:
|
4:13 եւ ելին յառաջ քան զգունդն ՛ի պատերազմ: Փո՛ղ հարին ՛ի կողմանցն Յուդայի:
| 4:12 Then the strangers lifted up their eyes, and saw them coming over against them:
|
4:14 ՛ի մի՛ վայր ժողովեցան, ՛ի վերա՛յ յարձակէին. ձեռն ՛ի գո՛րծ առնէին, ՛ի փախուստ դարձուցանէին[84]:
| 4:13 Wherefore they went out of the camp to battle; but they that were with Judas sounded their trumpets:
|
4:15 զբազումս առ ետե՛ղ սատակէին. զբազումս փախստակա՛նս առնէին ընդ երեսս դաշտին, ՛ի սո՛ւր սուսերի իւրեանց անկանէին` մինչ ՛ի սահմանս Գազիրոնայ, ՛ի կողմանս Եդոմայեցւոց, եւ յԱզովտայ, եւ Յամենայ. եւ անկանէին յաւուր յայնմիկ վիրաւորք իբրեւ երեք հազարք այր[85]:
| 4:14 So they joined battle, and the heathen being discomfited fled into the plain:
|
4:16 Եւ դառնա՛յր Յուդա զօրօքն հանդերձ. իբրեւ գայր հասանէր ՛ի տեղի պատերազմին:
| 4:15 Howbeit all the hindmost of them were slain with the sword: for they pursued them unto Gazera, and unto the plains of Idumea, and Azotus, and Jamnia, so that there were slain of them upon a three thousand men:
|
4:17 խօսել սկսաւ ընդ զօրսն` եւ ասէ. Մի՛ ինչ աչս արձակէք դուք յաւա՛ր ՛ի կապուտ դիականցն անկելոց:
| 4:16 This done, Judas returned again with his host from pursuing them:
|
4:18 զի դեռ աւանիկ Գորգիոս վառեալ պատրաստեալ` ընդդէ՛մ կայ մեր զօրօք իւրովք. այլ կացէ՛ք կալարո՛ւք զտեղի, զդէ՛մ կալարուք թշնամեաց ձերոց. ապա յետ մարտին յաղթութեան դարձջի՛ք համարձակութեամբ:
| 4:17 And said to the people, Be not greedy of the spoil inasmuch as there is a battle before us:
|
4:19 Մինչդեռ նա զա՛յն ընդ նոսա խօսէր` տեսին զի գունդ մի երեւեցա՛ւ ՛ի լեռնէ անտի[86]:
| 4:18 And Gorgias and his host are here by us in the mountain: but stand ye now against our enemies, and overcome them, and after this ye may boldly take the spoils:
|
4:20 Եւ գիտացին եթէ ՛ի պարտութիւն մատնեալ հո՛ւր արկանել սկսան ՛ի բանակի անդ. եւ ծուխն որ դիզանէր` նշա՛ն լինէր գործոյն եղելոց[87]:
| 4:19 As Judas was yet speaking these words, there appeared a part of them looking out of the mountain:
|
4:21 Նոքա իբրեւ զա՛յն տեսանէին` կասէին. մանաւանդ իբրեւ հայէին ՛ի գունդն Յուդայեան, ո՛րպէս ճակատեալ կայր պատրաստութեամբ ՛ի մա՛րտ պատերազմի:
| 4:20 Who when they perceived that the Jews had put their host to flight and were burning the tents; for the smoke that was seen declared what was done:
|
4:22 Զո՛տս արձակէին, փախստեա՛յ գնային յերկիրն Փղշտացւոց:
| 4:21 When therefore they perceived these things, they were sore afraid, and seeing also the host of Judas in the plain ready to fight:
|
4:23 Եւ Յուդա դառնա՛յր ՛ի տեղին պատերազմի, ՛ի կապուտ կողոպուտ յաւա՛ր դիականցն անկելոց. եւ առնոյր ՛ի բանակէ անտի նոցա զոսկի եւ զարծաթ` զհանդերձս պատուականս, զկարմիր, զկապուտակ, զծովու ծիրանիս, մեծութիւն բազում:
| 4:22 They fled every one into the land of strangers:
|
4:24 Եւ իբրեւ դարձա՛ն անտի, սկսան գոհանալով օրհնել զՏէր յերկինս, եւ ասել. Զի բարի՛ է` զի յաւիտեան է ողո՛րմ նորա[88]:
| 4:23 Then Judas returned to spoil the tents, where they got much gold, and silver, and blue silk, and purple of the sea, and great riches:
|
4:25 Եւ եղեւ ՛ի փրկութիւն մե՛ծ ՛ի վերայ Իսրայէլի յաւուր յայսմիկ[89]:
| 4:24 After this they went home, and sung a song of thanksgiving, and praised the Lord in heaven: because it is good, because his mercy endureth forever:
|
4:26 Եւ որք միանգամ յայլազգեաց անտի ապրեցան, եկեալ պատմէին Լիւսւայ զամենայն գործն որ գործեցաւ:
| 4:25 Thus Israel had a great deliverance that day:
|
4:27 Իբրեւ զայն լսէր Լիւսիայ` տրտմէր, խոնարհէր անկանէր ՛ի վերայ երեսաց իւրոց. զի ո՛չ այնպէս կամք կատարեցան որպէս նա՛ խորհէր ՛ի վերայ Իսրայէլացւոցն, եւ որպէս նմա՛ ետ պատուէր թագաւորն, այն` ո՛չ կատարեցաւ[90]:
| 4:26 Now all the strangers that had escaped came and told Lysias what had happened:
|
4:28 ՛Ի գալուստ ամին միւսոյ, զօ՛ր հատանէր, այրեւձի՛ առնէր` իբրեւ վեց հազար հետեւակ, հինգ հազար հեծեալ սպառազէն. գա՛լ հասանել` աւա՛ր առնուլ զերկիրն Հրէաստանի[91]:
| 4:27 Who, when he heard thereof, was confounded and discouraged, because neither such things as he would were done unto Israel, nor such things as the king commanded him were come to pass:
|
4:29 Եկին հասին` ճակատեցան ՛ի կողմանս Բեթսովրայ: Ե՛լ նոցա ընդ յառաջ Յուդա մետասան հազար արամբ:
| 4:28 The next year therefore following Lysias gathered together threescore thousand choice men of foot, and five thousand horsemen, that he might subdue them:
|
4:30 Եւ իբրեւ տեսին զգունդն ստուա՛ր եւ հզօր. սկսա՛ն կալ յաղօթս, օրհնել զԱստուած` եւ ասեն. Տէր Աստուած` դու ա՛յն ես որ խորտակեցեր զզօրութիւն յարձակելոյ հզօրին ՛ի ձեռն ծառայի քոյ Դաւթի, եւ մատնեցեր զբանակս այլազգեաց ՛ի ձեռս Յովնաթանու որդւոյ Շաւուղի[92]:
| 4:29 So they came into Idumea, and pitched their tents at Bethsura, and Judas met them with ten thousand men:
|
4:31 Արդ` խորտակեա՛ դու զզօրութիւն զօրացս այսոցիկ ՛ի ձեռս Իսրայէլի. շիջցի՛ զօրութիւն նոցա երիվարօք եւ զօրօքն հանդերձ:
| 4:30 And when he saw that mighty army, he prayed and said, Blessed art thou, O Saviour of Israel, who didst quell the violence of the mighty man by the hand of thy servant David, and gavest the host of strangers into the hands of Jonathan the son of Saul, and his armourbearer:
|
4:32 Ա՛րկ զնոքօք զվատութիւն, եւ հալածեա՛ զզօրութիւն հպարտութեան նոցա. շարժեսցի՛ն նոքա ՛ի բեկումն իւրեանց:
| 4:31 Shut up this army in the hand of thy people Israel, and let them be confounded in their power and horsemen:
|
4:33 Կործանեսցե՛ս արկցե՛ս զնոսա ՛ի սուր սիրելեաց քոց. եւ օրհնեսցե՛ն զքեզ յօրհնութիւնս որ ճանաչեն զանուն քո:
| 4:32 Make them to be of no courage, and cause the boldness of their strength to fall away, and let them quake at their destruction:
|
4:34 Եւ հարա՛ն միմեանց ՛ի դիմի. եւ անկան ՛ի ժամանակին յայնմիկ ՛ի գնդէ՛ անտի Լիւսիայ` հինգ հազար հեծեալ առաջի նոցա:
| 4:33 Cast them down with the sword of them that love thee, and let all those that know thy name praise thee with thanksgiving:
|
4:35 Եւ իբրեւ ետես Լիւսիա զպարտութիւն գնդին իւրոյ, եւ զյաղթութիւն քաջութեան գնդին Յուդայ, եւ որպէս զի պատրա՛ստ էին ՛ի կեալ եւ ՛ի մեռանել ՛ի վերայ անուան քաջի՛ յաղթութեան. չուեա՛ց խաղաց գնաց ՛ի կողմանս Անտիոքացւոց: Դարձեալ զօրաժողո՛վ լինէր, կազմել պատրաստել անդէն. անդրէն արշաւե՛լ ՛ի կողմանս Հրէաստանի[93]:
| 4:34 So they joined battle; and there were slain of the host of Lysias about five thousand men, even before them were they slain:
|
4:36 Խօսե՛լ սկսաւ Յուդա եղբարբքն հանդերձ ընդ ժողովուրդսն` եւ ասէ. Ահաւասիկ խորտակեցան թշնամիք մեր ՛ի ներքոյ ոտից մերոց. եկա՛յք երթիցուք մաքրեսցուք զսրբութիւնսն, մաքրեսցո՛ւք զտաճարն առնել նաւակատիս ՛ի նմա:
| 4:35 Now when Lysias saw his army put to flight, and the manliness of Judas' soldiers, and how they were ready either to live or die valiantly, he went into Antiochia, and gathered together a company of strangers, and having made his army greater than it was, he purposed to come again into Judea:
|
4:37 Ժողովեցան ժողովքն ամենայն, եկին հասի՛ն ՛ի լեառն Սիոն:
| 4:36 Then said Judas and his brethren, Behold, our enemies are discomfited: let us go up to cleanse and dedicate the sanctuary:
|
4:38 տեսին զսրբութիւնսն աւերեալ, եւ զսեղանն աղտեղեալ, զդրունսն այրեցեալ, թուփ առ թուփ բուսեալ ՛ի սրահսն իբրեւ յանտառի, կամ իբրեւ միոյ միոյ լերանց. զկոնքս աւերեալս, եւ զվարագոյրաձիգսն խաթարեալս[94]:
| 4:37 Upon this all the host assembled themselves together, and went up into mount Sion:
|
4:39 Ձեռս զօձեօ՛ք արկանէին, զպատմուճանս պատառէին, հող ՛ի գլո՛ւխ լինէին:
| 4:38 And when they saw the sanctuary desolate, and the altar profaned, and the gates burned up, and shrubs growing in the courts as in a forest, or in one of the mountains, yea, and the priests' chambers pulled down:
|
4:40 ընդ երկի՛ր թաւալէին. փողանշա՛նս հարկանէին, յերկինս աղաղակէին:
| 4:39 They rent their clothes, and made great lamentation, and cast ashes upon their heads:
|
4:41 Յայնմ ժամանակի հրամա՛ն տայր Յուդա` զօրահատո՛յց առնէր ՛ի վերայ միջնաբերդին պաշարե՛լ զնա, զի մաքրեսցէ զսրբութիւնսն:
| 4:40 And fell down flat to the ground upon their faces, and blew an alarm with the trumpets, and cried toward heaven:
|
4:42 Եւ ընտրեա՛ց նա քահանայս անարատս, կամարարս օրինացն:
| 4:41 Then Judas appointed certain men to fight against those that were in the fortress, until he had cleansed the sanctuary:
|
4:43 եւ սրբեաց զսրբութիւնն. եւ ՛ի բա՛ց առին զվէմսն` որ պղծեալ էին, եդին մեկուսի ՛ի տեղի մի[95]:
| 4:42 So he chose priests of blameless conversation, such as had pleasure in the law:
|
4:44 եւ խորհո՛ւրդ կալան ՛ի վերայ սեղանոյ ողջակիզացն, որ պղծեալ էր ՛ի թշնամեաց անտի, եթէ զի՞նչ արասցեն զնա:
| 4:43 Who cleansed the sanctuary, and bare out the defiled stones into an unclean place:
|
4:45 Հաստատեցա՛ւ բանս այս ՛ի խորհրդի անդ, քակե՛լ զսեղանն զի պղծեալ էր ՛ի թշնամեաց. զի մի՛ լիցի նոցա այն ՛ի խիղճ մտաց, եւ ՛ի նախատինս յաւիտենից: Եւ քակեցին զսեղանն[96]:
| 4:44 And when as they consulted what to do with the altar of burnt offerings, which was profaned:
|
4:46 եւ տարա՛ն եդին զքարինսն ՛ի դիպա՛ն տեղւոջ, մինչեւ եկեսցէ մարգարէ եւ խօսեսցի վասն նոցա:
| 4:45 They thought it best to pull it down, lest it should be a reproach to them, because the heathen had defiled it: wherefore they pulled it down:
|
4:47 Եւ առին վէմս անկոփս ըստ օրինացն, եւ շինեցին զսրբութիւնսն:
| 4:46 And laid up the stones in the mountain of the temple in a convenient place, until there should come a prophet to shew what should be done with them:
|
4:48 Եւ ո՛չինչ էր ՛ի ներքս ՛ի տաճարի անդ. եւ զսրահսն սրբեցին:
| 4:47 Then they took whole stones according to the law, and built a new altar according to the former:
|
4:49 եւ սպաս սրբութեան նո՛ր գործեցին. եւ տարա՛ն ՛ի ներքս զաշտանակն լուսոյ, եւ զսեղանն խնկոց, եւ զսեղանն տաճարին:
| 4:48 And made up the sanctuary, and the things that were within the temple, and hallowed the courts:
|
4:50 Եւ արկանէին խունկս ՛ի վերայ սեղանոյն. ճրա՛գս լուցանէին, եւ լո՛յս տային տաճարին:
| 4:49 They made also new holy vessels, and into the temple they brought the candlestick, and the altar of burnt offerings, and of incense, and the table:
|
4:51 Դնէին ՛ի վերայ սեղանոյն զհացն հանապազորդ. եւ ձգէին զվարագոյրսն, եւ կատարէին զգործսն զամենայն սպասուն զոր առնէին:
| 4:50 And upon the altar they burned incense, and the lamps that were upon the candlestick they lighted, that they might give light in the temple:
|
4:52 Կանխէին ընդ առաւօտն յաւուրն քսաներորդի հինգերորդի` յամսեանն իններորդի. յամին հարիւրորդի քառասներորդի[97]:
| 4:51 Furthermore they set the loaves upon the table, and spread out the veils, and finished all the works which they had begun to make:
|
4:53 մատուցանէին պատարագ ըստ օրինացն ՛ի վերայ սեղանոյ ողջակիզացն, որոյ նո՛ր արարին ըստ ժամանակին[98]:
| 4:52 Now on the five and twentieth day of the ninth month, which is called the month Casleu, in the hundred forty and eighth year, they rose up betimes in the morning:
|
4:54 Յաւուրսն յայնոսիկ յորս պղծեցին հեթանոսքն, ՛ի նմին ժամանակի եւ նորոգեցաւ յերգս օրհնութեան, ՛ի փո՛ղ եւ ՛ի քնար եւ ՛ի սրինգ[99]:
| 4:53 And offered sacrifice according to the law upon the new altar of burnt offerings, which they had made:
|
4:55 Եւ անկանէին ամենայն ժողովուրդքն ՛ի վերայ երեսաց իւրեանց, անկանէին ՛ի խոնարհ, երկի՛ր պագանէին. օրհնէին զԱստուած յերկինս որ յաջողեաց նոցա:
| 4:54 Look, at what time and what day the heathen had profaned it, even in that was it dedicated with songs, and citherns, and harps, and cymbals:
|
4:56 Եւ արարին զնաւակատիս սեղանոյն աւուրս ութ. եւ մատուցին զողջակէզսն ուրախութեամբ, եւ մատուցին պատարագս փրկութեան եւ օրհնութեան:
| 4:55 Then all the people fell upon their faces, worshipping and praising the God of heaven, who had given them good success:
|
4:57 Զարդարեցին զկոնքսն` եւ զվարագոյրաձիգսն` յանդիման տաճարին, ոսկի՛ պսակօք` եւ ոսկւովք տապակօք. եւ նորոգեցին զդրունսն, եւ կանգնեցին զդրունսն[100]:
| 4:56 And so they kept the dedication of the altar eight days and offered burnt offerings with gladness, and sacrificed the sacrifice of deliverance and praise:
|
4:58 Եւ եղեւ ուրախութիւն մեծ ՛ի վերայ ժողովրդեանն յոյժ. եւ ջնջեցան նախատանք հեթանոսաց ՛ի նոցանէ[101]:
| 4:57 They decked also the forefront of the temple with crowns of gold, and with shields; and the gates and the chambers they renewed, and hanged doors upon them:
|
4:59 Եւ հաստատեաց Յուդա եղբարբքն հանդերձ, եւ ամենայն ժողովքն Իսրայէլացւոց, հանապազ կացցեն աւուրքս այս նաւակատեաց սեղանոյն ՛ի ժամանակի իւրեանց տարւոջէ ՛ի տարի, ՛ի գլուխ տարեկանի աւուրս ութ ՛ի հինգերորդ քսաներորդ` իններորդի ամսոյն` ուրախութեամբ եւ ցնծութեամբ[102]:
| 4:58 Thus was there very great gladness among the people, for that the reproach of the heathen was put away:
|
4:60 Եւ շինեցին նոքա ՛ի ժամանակին յայնմիկ զլեառն Սիոն շուրջանակի, ՛ի պարիսպս բարձրացեալս, եւ յաշտարակս ամրացեալս, գուցէ գայցեն հեթանոսք, եւ կոխա՛ն առնիցեն զդոսա. որպէս արարին զառաջինն[103]:
| 4:59 Moreover Judas and his brethren with the whole congregation of Israel ordained, that the days of the dedication of the altar should be kept in their season from year to year by the space of eight days, from the five and twentieth day of the month Casleu, with mirth and gladness:
|
4:61 Եւ զօր թողոյր ՛ի վերայ` պահապան նմա. եւ ամրացո՛յց զնա. պաշարել զԲեթսուրա. զի լիցի ամրութիւն զօրացն ՛ի կողմանցն Եդոմայեցւոց:
| 4:60 At that time also they builded up the mount Sion with high walls and strong towers round about, lest the Gentiles should come and tread it down as they had done before:
|
| | 4:61 And they set there a garrison to keep it, and fortified Bethsura to preserve it; that the people might have a defence against Idumea:
|