8:0 ՅԱՂԱԳՍ ԽՈՆԱՐՀՈՒԹԵԱՆ:
| 8:0 De humilitate:
|
8:1 ԱՂԱՂԱԿԵՆ առ մեզ, եղբարք, աստուածեղէն Գիրք եւ ասեն. Ամենայն որ բարձրացուցանէ զանձն, խոնարհեսցի. եւ որ խոնարհեցուցանէ զանձն, բարձրասցի {(Ղկ. ԺԴ. 11)}: Արդ զայս ասելով, զայն իմն կամի յայտ առնել, թէ ամենայն բարձրութիւն ազգ ինչ է ամբարտաւանութեան:
| 8:1 Clamat nobis Scriptura divina, fratres, dicens: Omnis qui se exaltat humiliabitur et qui se humiliat exaltabitur. Cum hæc ergo dicit, ostendit nobis omnem exaltationem genus esse superbiæ:
|
8:2 Յորմէ զի խորշէր մարգարէն, այնու իսկ յայտ առնէ, զի ասէ. Տէր ոչ բարձրացաւ սիրտ իմ, եւ ոչ զբօսան աչք իմ: Ոչ գնացի ես ընդ մեծամեծս, եւ ոչ ընդ այնոսիկ, ոյք սքանչելի էին քան զիս: Այլ զի՞նչ. Բայց թէ խոնարհեցայ իբրեւ մանուկ հատուցեալ ի ստենէ մօր իւրոյ: Այլ հպարտացուցի՞ արդեւք զանձն իմ. այսպէս եղիցի հատուցումն անձին իմոյ:
| 8:2 Quod se cavere Propheta indicat dicens: Domine, non est exaltatum cor meum neque elati sunt oculi mei, neque ambulavi in magnis neque in mirabilibus super me. Sed quid, si non humiliter sentiebam, si exaltavi animam meam, sicut ablactatum super matrem suam, ita retribues in animam suam:
|
8:3 Ուստի եղբարք, եթէ ի գլուխ բարձու խոնարհութեանն կամիցիմք հասանել, եւ ի բարձրաբերձ բարձունսն երկնաւորս յոր խոնարհութեամբ մօտաւոր կենացս մարթի ժամանել, արագ արագ վերանալ ելանել, պարտ եւ պատշաճ է մեզ կանգնել զսանդուղսն որ Յակոբայն {(Ծննդ. ԻԸ. 12)} ցուցաւ յանուրջսն, ընդ որս էջք եւ ելք հրեշտակաց երեւէին նմա. որպէս զի գործովք մերովք ընդ այն ելանիցեմք:
| 8:3 Unde fratres, si summæ humilitatis volumus culmen adtingere et ad exaltationem illam cælestem ad quam per præsentis vitæ humilitatem ascenditur, volumus velociter pervenire, actibus nostris ascendentibus scala illa erigenda est quæ in somnio Iacob apparuit, per quam ei descendentes et ascendentes angeli monstrabantur:
|
8:4 Եւ արդարեւ ոչ այլ ինչ իջանելն այն եւ ելանելն յայտ առնեն, բայց եթէ զիջանելն բարձրութեամբ, եւ զելանելն խոնարհութեամբ:
| 8:4 Non aliud sine dubio descensus ille et ascensus a nobis intelligitur nisi exaltatione descendere et humilitate ascendere:
|
8:5 Սանդուղք կանգնեալք մեր կեանքս իսկ են յաշխարհի, յորում սրտիւ խոնարհեալ ի վեր յերկինս ի Տեառնէ ամբառնամք: Իսկ կողմանս սանդղոցս այսոցիկ զմարմին եւ զհոգիս մեր ասեմք, եւ ի կողմանսն աստիճանս խոնարհութեան կամ խրատու պէսպէսս կազմեաց եդ աստուածեղէն կոչումնն, զի ընդ այնս ելանիցեմք:
| 8:5 Scala vero ipsa erecta nostra est vita in sæculo, quæ humiliato corde a Domino erigatur ad cælum. Latera enim eius scalæ dicimus nostrum esse corpus et animam, in qua latera diversos gradus humilitatis vel disciplinæ evocatio divina ascendendo inseruit:
|
8:6 ԱՐԴ առաջին աստիճան խոնարհութեան այն իսկ է, յորժամ զերկեղ Տեառն առաջի աչաց ոք ունիցի հանապազ, եւ ի մոռանալոյ զնա բացէ ի բաց փախիցէ: Յորժամ միշտ յուշի ունիցի զամենայն զոր ինչ պատուէր ետ Աստուած, եւ թէ որ զԱստուածն անարգեն ի գեհենն անկանիցին ընդ մեղացն. եւ զյաւիտենից կեանսն որ երկիւղածաց Տեառն պատրաստեալ իցէ, ի միտսն ցանկ յեղյեղիցէ:
| 8:6 Primus itaque humilitatis gradus est, si timorem Dei sibi ante oculos semper ponens, oblivionem omnimo fugiat et semper sit memor omnia quæ præcepit Deus, ut qualiter et contemnentes Deum gehenna de peccatis incendat et vita æterna quæ timentibus Deum præparata est, animo suo semper revolvat:
|
8:7 Յամենայն ժամ ի մեղաց եւ ի չարեաց անձնապահ լինիցի, որ մտօքն եւ լեզուաւ եւ աչօք եւ ձեռօք եւ ոտիւք եւ կամ զիւր կամս կատարելովն գործիցին. առ այսոքիւք եւ զցանկութիւն մարմնոյ փութասցի ի բաց յապաւել:
| 8:7 Et custodiens se omni hora a peccatis et vitiis, id est cogitationum, linguæ, manuum, pedum vel voluntatis propriæ sed et desideria:
|
8:8 Զայս ինչ ի մտի ունիցի, զի յամենայն ժամ յերկնից յանձն իւր հայի Աստուած հանապազ. եւ զի գործք իւր հայի Աստուած հանապազ. եւ զի գործք իւր մերկապարանոց են առաջի աստուածութեանն, եւ ի հրեշտակաց անտի պատմին յամենայն ժամ: Զսոյն մեզ եւ մարգարէն յանդիման կացուցանէ, յորժամ ցուցանիցէն, թէ յամենայն ժամ մօտ է Աստուած խորհրդոց մերոց յասելն, Որ քննէ զսիրտս եւ զերիկամունս Աստուած {(Սղմ. Է. 1)} Եւ միւսանգամ, թէ Տէր ճանաչէ զխորհուրդ մարդկան, զի են ընդունայն {(Սղմ. ՂԳ. 11)}: Եւ նոյնպէս ասէ. Ի միտ առեր զխորհուրդս իմ ի հեռաստանէ {(Սղմ. ՃԼԸ. 3)}: Եւ, խորհուրդք մարդկան խոստովան առնին առ նա:
| 8:8 æstimet se homo de cælis a Deo semper respici omni hora et facta sua omni loco ab aspectu Divinitatis videri et ab angelis omni hora renuntiari. Demonstrans nobis hoc Propheta, cum in cogitationibus nostris ita Deum semper præsentem ostendit dicens: Scrutans corda et renes Deus; et item: Dominus novit cogitationes hominum; et item dicit: Intellexisti cogitationes meas a longe; et: Quia cogitatio hominis confitebitur tibi:
|
8:9 Եւ զի խնամով զգուշանայցէ կամակոր խորհրդոց, ասասցէ ի սրտի իւրում միշտ եւ հանապազ. Յայնժամ եղէց եւ ես անբիծ ընդ նմա, եթէ զգուշացայց յանօրէնութենէ իմմէ:
| 8:9 Nam ut sollicitus sit circa cogitationes suas perversas, dicat semper utilis frater in corde suo: Tunc ero immaculatus coram eo si observavero me ab iniquitate mea:
|
8:10 Իսկ զսեպհական կամս մեր առնել, այսպէս չառնուն մեզ յանձն աստուածեղէն Գիրք, յորժամ ասիցեն, թէ Եւ ի կամաց քոց հրաժարեսջիր {(Սիր. ԺԸ. 30)}: Եւ դարձեալ աղաչեմք զԱստուած յաղօթս, զի եղիցին կամք նորա ի մեզ:
| 8:10 Voluntatem vero propriam ita facere prohibemur cum dicit Scriptura nobis: Et a voluntatibus tuis avertere. Et item rogamus Deum in oratione ut fiat illius voluntas in nobis:
|
8:11 Եւ յիրաւի եւ յարժանի իսկ խրատիմք մի առնել զկամս մեր, եթէ կամիմք զերծանել յայնմանէ զոր ասեն Գիրք, եթէ Են ճանապարհք որ թուին մարդոյ թէ ուղիղ իցեն, եւ կատարած նոցա հայի յատակս դժոխոց {(Առկ. ԺԶ. 25)}: Եւ դարձեալ եթէ եւ յայնմանէ եւս կամիցիմք խորշել, որ չփութիցն ասացեալ է, թէ Ապականեցան եւ անպիտանացան ի կամս իւրեանց:
| 8:11 Docemur ergo merito nostram non facere voluntatem cum cavemus illud quod dicit Scriptura: Sunt viæ quæ putantur ab hominibus rectæ, quarum finis usque ad profundum inferni demergit, et cum item pavemus illud quod de neglegentibus dictum est: Corrupti sunt et abominabiles facti sunt in voluntatibus suis:
|
8:12 Իսկ ի ցանկութիւնս մարմնոյ, այսպէս գիտասցուք զի առաջի Աստուծոյ կամք յամենայն ժամ. որպէս եւ մարգարէն իսկ ասէ, եթէ Առաջի քո է ամենայն ցանկութիւն իմ {(Սղմ. ԼԷ. 10)}: Արդ յայն սակս ի չար ցանկութենէ անտի պարտ է մեզ խորշել, զի ի վայելչութեան անդ քաղցրութեանն թագուցեալ դարանեալ կայ մահ: Վասն այնորիկ պատուիրեն Գիրք եւ ասեն, Զհետ ցանկութեանց քոց, ասէ, մի գնար:
| 8:12 In desideriis vero carnis ita nobis Deum credamus semper esse præsentem, cum dicit Propheta Domino: Ante te est omne desiderium meum. Cavendum ergo ideo malum desiderium, quia mors secus introitum dilectationis posita est. Unde Scriptura præcepit dicens: Post concupiscentias tuas non eas:
|
8:13 Արդ եթէ աչք Տեառն դիտեն զբարիս եւ զչարս, եւ հայի միշտ յերկնից յորդիս մարդկան տեսանել թէ գուցէ՜ ոք, որ առնուցու ի միտ կամ խնդրիցէ զԱստուած. եթէ մեր հանապազորդ հրեշտակքն զցայգ եւ զցերեկ Տեառն Արարչին մերոյ եւ ամենեցուն հաստչին Աստուծոյ պատմեն զգործս մեր. ապա եւ մեզ, եղբարք, պարտ եւ պատշաճ է զգոյշ լինել յամենայն ժամ, որպէս եւ մարգարէն յիւրում սաղմոսին ասէ. զի մի լիցի ժամ, յորում տեսանիցէ զմեզ Աստուած խոտորեալս ի չարիս եւ անպիտանացեալս {(Սղմ. ԾԲ. 4)}: Եւ զի գթած է, եւ անսայ տեւէ դառնալոյ մերոյ ի լաւութիւն զգաստութեան, խնայեալ եւ զընդացեալ ի մեզ յայժմու ժամանակիս, մի լիցի ասել ի հանդերձեալն, եթէ Զայս ամենայն արարեր, եւ ես լռեցի քեզ:
| 8:13 Ergo si oculi Domini speculantur bonos et malos et Dominus de cælo semper respicit super filios hominum, ut videat si est intellegens aut requirens Deum, et si ab angelis nobis deputatis cotidie die noctuque Domino factorum nostrorum opera nuntiantur, cavendum est ergo omni hora, fratres, sicut dicit in psalmo Propheta, ne nos declinantes in malo et inutiles factos aliqua hora aspiciat Deus et, parcendo nobis in hoc tempore, quia pius est et expectat nos converti in melius, ne dicat nobis in futuro: Hæc fecisti et tacui:
|
8:14 ԵՐԿՐՈՐԴ աստիճան խոնարհութեան այն է, յորժամ զանձին ոք կամս ոչ սիրիցէ, եւ զհաճոյնս իւր կատարել ոչ քաղցրասցի նմա: Այլ տէրունական բարբառոյն արդեամբք նմանօղ լինիցի, այնմ թէ Ոչ եկի զի զկամս իմ արարից, այլ զկամս այնորիկ որ առաքեացն զիս {(Յովհ. Զ. 38)}: Դարձեալ ասէ ուրէք Գիր կամք կրեն տանջանս, եւ հարկ ծնանի պսակս:
| 8:14 Secundus humilitatis gradus est, si propriam quis non amans voluntatem desideria sua non delectetur implere, sed vocem illam Domini factis imitemur dicentis: Non veni facere voluntatem meam, sed eius qui me misit. Item dicit Scriptura: Voluntas habet poenam et necessitas parit coronam:
|
8:15 ԵՐՐՈՐԴ աստիճան խոնարհութեան այն իսկ է, զի վասն Աստուծոյ սիրոյն ոք հպատակ կայցէ Աւագին ամենայն հլութեամբ. նմանօղ Տեառն լինելով, զորմէ Առաքեալն վկայէ, թէ Եղեւ հնազանդ մահու չափ:
| 8:15 Tertius humilitatis gradus est, ut quis pro Dei amore omni oboedientia se subdat maiori, imitans Dominum, de quo dicit Apostolus: Factus oboediens usque ad mortem:
|
8:16 ՉՈՐՐՈՐԴ աստիճան խոնարհութեան է, եթէ անդէն իսկ ի հպատակութեանն, խստաց իմն եւ ձախող ինչ իրաց կամ թէ բնաւ զրապարծ իսկ զրկանաց խաղաղական ոգւով ոք ժուժկալեալ համբերիցէ: Եւ յանձին կալեալ երկայնմտութեամբ, մի պարտասեալ ի կոր կործանեսցի. զի ասէ Գիր, թէ Որ համբերէն իսպառ, նա կեցցէ {(Մտթ. Ժ. 22. ԻԴ. 13)}: եւ, թէ Զօրասցի սիրտ քո, եւ համբեր Տեառն:
| 8:16 Quartus humulitatis gradus est, si in ipsa oboedientia duris et contrariis rebus vel etiam quibuslibet inrogatis iniuriis, tacite conscientia patientiam amplectatur et sustinens non lassescat vel discedat, dicente Scriptura: Qui perseveraverit usque in finem, hic salvus erit. Item: Confortetur cor tuum et sustine Dominum:
|
8:17 Եւ զայն իմն կամեցեալ յայտ առնել, եթէ հաւատարիմ ծառայի Տեառն, բնաւի իսկ թէ եւ հակառակ ինչ իրք իցեն, պարտ է համբերել, առեալ զանձամբ զերեսս համբերողացն, ասէ. Վասն քո մեռանիմք զօր հանապազ, համարեցաք որպէս զոչխար ի սպանումն:
| 8:17 Et ostendens fidelem pro Domino universa etiam contraria sustinere debere, dicit ex persona sufferentium: Propter te morte adficimur tota die, æstimati sumus ut oves occisionis:
|
8:18 Այնպիսիք ի յոյս աստուածեղէն վարձուցն խրախուսեալք, ընդ ամենայն անցս խնդութեամբ անցանեն եւ ասեն. Յայսմ ամենայնի առաւել յաղթեմք նովաւ որ սիրեացն զմեզ {(Հռովմ. Թ. 37)}: Եւ դարձեալ, որպէս ասէ ուրեք Գիր. Փորձեցեր, ասէ, զմեզ, Աստուած, եւ քննեցեր հուրբ, որպէս եւ քննի արծաթ: Իջուցեր զմեզ յորոգայթ, եդեր նեղութիւն ի թիկունս մեր:
| 8:18 Et securi de spe retributionis divinæ subsecuntur gaudentes et dicentes: Sed in his omnibus superamus propter eum qui dilexit nos. Et item alio loco Scriptura: Probasti nos, Deus, igne nos examinasti sicut igne examinatur argentum; induxisti nos in laqueum; posuisti tribulationes in dorso nostro:
|
8:19 Եւ զի զայն իմն ցուցանիցէ եթէ ընդ գլխաւորաւ արժան է մեզ լինել, ածէ թափէ վաղվաղակի եւ ասէ. Անցուցեր, ասէ, զմարդիկ ի վերայ գլխոց մերոց:
| 8:19 Et ut ostendat sub priore debere nos esse, subsequitur dicens: Inposuisti homines super capita nostra:
|
8:20 Այլ առ այսու եւ զտէրունի հրամանն լնուցուն յորժամ ի հակառակսն եւ ի զրկանս ժուժկալիցեն. զորոց թէ զծնօտն ոք հարկանիցէ, եւ զմեւսն դարձուցանեն. եւ որ հանիցէ ոք զշապիկսն, թողուն եւ զբաճկոնն. եւ որ տարապարհակ վարիցէ զնոսա մղոն մի, երթան եւ երկուս {(Մտթ. Ե. 39 – 41. Ղկ. Զ. 22)}: Ընդ առաքելոյն Պաւղոսի սուտ եղբարցն տանին, հալածանաց համբերեն. եւ զորս անիծանենն, օրհնեն:
| 8:20 Sed et præceptum Domini in adversis et iniuriis per patientiam adimplentes, qui percussi in maxillam præbent et aliam, auferenti tunicam dimittunt et pallium, angarizati militario vadunt duo, cum Paulo apostolo falsos fratres sustinent et persecutionem sustinent, et maledicentes se benedicent:
|
8:21 ՀԻՆԳԵՐՈՐԴ աստիճան խոնարհութեան է, եթէ զամենայն չար խորհուրդս ոք որ ի միտսն գայցեն, կամ զոր գաղտ ինչ ուրուք գործեալ իցէ, խոնարհութեամբ խոստովանեալ ի Հօրէն ինչ ոչ թագուցանիցէ:
| 8:21 Quintus humilitatis gradus est, si omnes cogitationes malas cordi suo advenientes vel mala a se absconse commissa per humilem confessionem abbatem non celaverit suum:
|
8:22 Վասն սորին եւ աստուածեղէն Մատեանքն թելադիր լինին մեզ, յորժամ ասիցեն, թէ Յայտնեա առաջի Տեառն զճանապարհս քո, եւ յուսա ի նա {(Սղմ. ԼԶ. 5)}: Եւ դարձեալ ասէ. խոստովան եղերուք Տեառն, զի քաղցր է, զի յաւիտեան է ողորմութիւն նորա {(Սղմ. ՃԵ. 1)}: Եւ նոյն դարձեալ. Զմեղս իմ, ասէ, ցուցից քեզ. եւ զանօրէնութիւնս իմ ոչ ծածկեցից ի քէն: Ասացի, թէ պատմեցից ինձէն զմեղս իմ, եւ դու թողցես զամենայն ամպարշտութիւնս մեղաց իմոց:
| 8:22 Hortans nos de hac re Scriptura dicens: Revela ad Dominum viam tuam et spera in eum. Et item dicit: Confitemini Domino quoniam bonus, quoniam in æternum misericordia eius. Et item Propheta: Delictum meum cognitum tibi feci et iniustitias meas non operui. Dixi: pronuntiabo adversum me iniustitias meas Domino, et tu remisisti impietatem cordis mei:
|
8:23 ՎԵՑԵՐՈՐԴ աստիճան խոնարհութեան այն է, թէ ընդ ամենայն արհամարհանս եւ ընդվայրընկեցիկն լինել հաճեալ եւ հաւանեալ գտցի վանականն. եւ առ ամենայն որ նմայն հրամայիցի, որպէս ծառայ անպիտան եւ անարժան զանձն համարեսցի, եւ ասիցէ ընդ մարգարէին. Ես արհամարհեալ եղէ եւ ոչ գիտացի. եւ որպէս զանասուն համարեցայ առաջի քո, եւ ես յամենայն ժամ ընդ քեզ եմ:
| 8:23 Sextus humilitatis gradus est, si omni vilitate vel extremitate contentus sit monachus, et ad omnia quæ sibi iniunguntur velut operarium malum se iudicet et indignum, dicens sibi cum Propheta: Ad nihilum redactus sum et nescivi; ut iumentum factus sum apud te et ego semper tecum:
|
8:24 ԵՒԹՆԵՐՈՐԴ աստիճան այն է, զի քան զամենեսին ի վայր ոք եւ անարգ զանձն համարեսցի. ոչ լեզուաւ միայն բարբառելով, այլ եւ անդէն իսկ ի ներքոյ ի սրտի իւրում ճշմարտութեամբ հաւատալով: Եւ ասիցէ խոնարհութեամբ ընդ մարգարէին. Այլ ես որդն եմ, եւ ոչ մարդ. նախատինք մարդկան եւ արհամարհանք ժողովրդոց {(Սղմ. ԻԱ. 7)}: Ի բարձրութենէ խոնարհեցայ եւ ապշեցայ {(Սղմ. ՁԷ. 16)}. եւ, Բարի է ինձ, զի խոնարհ արարեր զիս. որպէս ուսայց զիրաւունս արդարութեան քոյ:
| 8:24 Septimus humilitatis gradus est: si omnibus se inferiorem et viliorem non solum sua lingua pronuntiet, sed etiam intimo cordis credat affectu, humilians se et dicens cum Propheta: Ego autem sum vermis et non homo, obprobrium hominum et abiectio plebis. Exaltatus sum et humiliatus et confusus. Et item: Bonum mihi quod humiliasti me, et discam mandata tua:
|
8:25 ՈՒԹԵՐՈՐԴ աստիճան այն է, յորժամ զայն միայն առնիցէ աբեղայն, զոր հասարակաց կանոնք վանացն կամ աւագացն օրինակք առնել յորդորիցեն:
| 8:25 Octavus humilitatis gradus est, si nihil agat monachus, nisi quod communis monasterii regula vel maiorum cohortatur exempla:
|
8:26 ԻՆՆԵՐՈՐԴ աստիճան այն է, զի զլեզուն քո ի խօսելոյ խնայիցէ, եւ լուռ եւեթ կայցէ. մինչչեւ հարցեալ իցէ, մի ինչ խօսեսցի. որպէս եւ ցուցանէ իսկ Գիր. Զի ի շատխօսութենէ, ասէ, ոչ ապրեսցիս ի մեղաց {(Առկ. Ժ. 9)}. եւ զի, Մարդոյ լեզուանւոյ մի յաջողեսցի ի վերայ երկրի:
| 8:26 Nonus humilitatis gradus est, si linguam ad loquendum prohibeat monachus et taciturnitatem habens, usque ad interrogationem non loquatur, monstrante Scriptura quia in multoloquio non effugitur peccatum, et quia vir linguosus non dirigitur super terram:
|
8:27 ՏԱՍՆԵՐՈՐԴ աստիճան խոնարհութեան այն է, զի մի արագ ոք եւ փոյթ ի ծաղր իցէ, զի ասէ Գիր. Անմիտն ի ծիծաղելն իւրում բարձրացուցանէ զձայն իւր:
| 8:27 Decimus humilitatis gradus est, si non sit facilis ac promptus in risu, qui scriptum est: Stultus in risu exaltat vocem suam:
|
8:28 ՄԵՏԱՍԱՆԵՐՈՐԴ այն իսկ է, յորժամ մեղմով ոք եւ առանց ծաղու ցածութեամբ եւ զգօնութեամբ խօսիցի. կամ զոր խօսիցին, սակաւ իցէ եւ կշռով, եւ մի բարձրաձայն աղաղակեսցէ, որպէս գրեալ է {(Մնա. Ա. 9)}. Իմաստունն ի սակաւ բանից իւրոց ճանաչի:
| 8:28 Undecimus humilitatis gradus est, si cum loquitur monachus, leniter et sine risu, humiliter cum gravitate vel pauca verba et rationabilia loquatur, et non sit clamosus in voce, sicut scriptum est: Sapiens verbis innotescit paucis:
|
8:29 ԵՐԿՈՏԱՍԱՆԵՐՈՐԴՆ այն է, յորժամ ոչ սրտիւն միայն, այլ եւ մարմնովն իսկ խոնարհ զանձն տեսողացն ցուցանիցէ յամենայնի: Այս ինքն է. ի գործս եւ յեկեղեցւոջ, ի վանս, ի պարտիզի, ի ճանապարհի եւ յագարակի. եթէ նստիցի, եւ եթէ շրջիցի, եւ եթէ յոտն կայցէ, միշտ ի խոնարհ ունիցի զգլուխ իւր եւ աչօք զերկիր նշմարիցէ: Յամենայն ժամ պատժապարտ զանձն վասն մեղացն համարեսցի: Այնպիսի ինչ ի մտի դնիցէ որպէս թէ առաջի ահեղ ատենին Աստուծոյ հասեալ կայցէ. եւ ասիցէ միշտ ցանձն իւր ի սրտի իւրում զայն, զոր մաքսաւորն ասէր յաւետարանին զաչսն ի խոնարհ ունելով. Տէր, ասէ, չեմ արժանի մեղաւորս, համբառնալ զաչս իմ յերկինս {(Ղուկ. ԺԸ. 13)}. եւ դարձեալ ընդ մարգարէին, թէ Տառապեցայ եւ խոնարհ եղէ մինչեւ յոյժ:
| 8:29 Duodecimus humilitatis gradus est, si non solum corde monachus, sed etiam ipso corpore humilitatem videntibus se semper indicet, id est Opere Dei, in oratorio, in monasterio, in horto, in via, in agro vel ubicumque sedens, ambulans vel stans, inclinato sit semper capite, defixis in terram aspectibus, reum se omni hora de peccatis suis æstimans iam se tremendo iudicio repræsentari æstimet, dicens sibi in corde semper illud, quod publicanus ille evangelicus fixis in terram oculis dixit: Domine, non sum dignus, ego peccator, levare oculos meos ad cælos. Et item cum Propheta: Incurvatus sum et humiliatus sum usquequaque:
|
8:30 Արդ իբրեւ ընդ ամենայն աստիճանս այսոսիկ խոնարհութեամբ ելանիցէ վանականն, տակաւ ի կատարեալ սէրն հասանիցէ, յայն որ ի բաց մերժէ զերկեւղ {(Ա. Յովհ. Դ. 18)}. որով եւ զամենայն, զոր յառաջն չկարէր առնել առանց տագնապելոյ, անջան վաստակովք այնու հետեւ իբրեւ սովորութեամբ բնութեամբ գործել սկսանիցի. ոչ եթէ գեհենին ինչ երկիւղիւ, այլ գթովն Քրիստոսի եւ բարւոք սովորութեամբն, եւ առաքինութեանցն վայելչութեամբ. զորս յիւր մշակսն արժանի արասցէ Տէր ցուցանել սրբեալ հոգւովն սրբով ի չարեացն եւ ի մեղաց:
| 8:30 Ergo, his omnibus humilitatis gradibus ascensis, monachus mox ad caritatem Dei perveniet illam quæ perfecta foris mittit timorem, per quam universa quæ prius non sine formidine observabat absque ullo labore velut naturaliter ex consuetudine incipiet custodire, non iam timore gehennæ, sed amore Christi et consuetudine ipsa bona et dilectatione virtutum. Quæ Dominus iam in operarium suum mundum a vitiis et peccatis Spiritu Sancto dignabitur demonstrare:
|