Շեքսպիրը իր գործերի համարեա բոլոր սիւժէները վերցրել է այլ աղբիւրներից: Թէեւ նա դրանք վերամշակել է, մշակել է աւարտը եւ վարպետօրէն զարգացրել սիւժէն, այդուհանդերձ նա շատ պահպանողական թատերագիր էր: Շեքսպիրը ստեղծագործում էր այնպիսի ժանրերով, որոնք յայտնի էին եւ ժողովրդականութիւն էին վայելում Լոնդոնի բեմերում: Նա կտրուկ նորարարութիւն չի մտցրել Լոնդոնեան թատրոնի ժանրերում, ինչպէս որ այդ արել է նրա ընկեր եւ մրցակից Բեն Ջոնսոնը, ով հեղինակել է այնպիսի նոր ժանրեր, ինչպէս քաղաքային կատակերգութեան ժանրը: Շեքսպիրի հանճարը երեւում է նրա ստեղծած կերպարների լեզուական զարգացմամբ: Շեքսպիրի կերպարների խօսքերը շատ պատկերաւոր կերպով հանդիսատեսին ցոյց են տալիս, թէ նրանք ինչ են մտածում եւ ինչու են այդպէս մտածում: Իրենց խօսքերի մէջ կերպարների օգտագործած պատկերականութիւնը առնչւում է ինչպէս տուեալ խօսքի թեմային, այնպէս էլ ընդհանուր պիեսին: Օրինակ “Վենետիկի վաճառականը” պիեսում Սալերիոյի խօսքը Անտօնիոյի տխրութեան մասին.
Քո միտքը դեգերում է ովկիանոսում,
այնտեղ քո նաւերն են առագաստները պարզած,
ինչպէս ծովագնաց պարոններն ու հարուստ վաճառականները,
կամ ինչպէս շքեղ ծովային նաւախմբերը
գերազանցում են մանր առեւտրանաւերին,
որոնք յարգանքով խոնարհւում են նրանց առջեւ,
երբ նրանք ճախրում են պարզած առագաստներով (արար առաջին, տեսարան 9, 8-14):
Սալերիոն համեմատում է Անտօնիոյի տխրութիւնը նրա առեւտրային նաւերի հետ: Նա ասում է, թէ Անտնիոյի թախիծը կապուած է իր աշխատանքի հետ, քանզի նա ներդրումներ ունի անդրծովեան երկրներում եւ մտահոգւում է դրանց համար: Սալերիոն Վենետիկի տնտեսութիւնը (առեւտրային նաւերը) զուգադրում է Անտօնիոյի ինքնութեան հետ: Նա նաւերին օժտում է մարդկային կերպարներով՝ պարոններ եւ հարուստ վաճառականներ: Շեքսպիրը “Վենետիկի վաճառականը” պիեսում առեւտրականութիւնը չի զատում ինքնութիւնից: Այդ պիեսի հիմնական նիւթերն են ապրանքափոխանակութիւնը, առեւտուրը եւ պայմանագրերը, եւ Սալերիոն մէջբերում է այս թեմաները՝ յարձակումից առաջ Անտօնիոյի կնքած առեւտրային պայմանագրերը յիշատակելիս: Անշուշտ Շեքսպիրը յարկ չունէր օգտագործել այսպիսի ճարտար ու մանրամասն միջոցներ՝ հաղորդելու համար այն պարզ միտքը, թէ Անտօնիոյի տխրութիւնը պայմանաւորուած է իր ներդրումների համար մտահոգութեամբ, այլ նա օգտագործելով այսպիսի հարուստ փոխաբերութիւններ, որոնք առնչւում են նաեւ պիեսի այլ մասերի հետ, իր ստեղծագործութիւնները դարձնում է աւելի բազմածալ ու հետաքրքիր՝ կարդալու եւ դիտելու համար: Շեքսպիրի օգտագործած լեզուն լիովին գնահատելու համար անհրաժեշտ է ծանօթանալ Վերածննդի դարաշրջանի թատերագրական հիմնական կանոններին եւ պայմանականութիւններին:
Վերածննդի թատերագրութեան մէջ բոլոր բարձր ծագումով կերպարների խօսքը չափածոյ է, իսկ հասարակ ծագում ունեցողներինը՝ արձակ: Վերածննդի թատերագիրները նոյնիսկ իրենց կերտած կերպարների խօսքի կառուցուածքով ներկայացնում են նրա հասարակական դիրքը: Չափածոյ խօսքը կազմուած էր եամբական հնգաչափից, կամ տաս վանկանի տողից, որը ելեւէջում էր շեշտուած ու չշեշտուած ձայնաւորների միջեւ: Եամբական հնգաչափը կիրառուել է, որովհետեւ այն առաւել մօտ լինելով խօսակցական անգլերենին՝ պահպանում է իր բանաստեղծական կառուցուածքը: Չափածոյ խօսքը Շեքսպիրը օգտագործել է ընդգծելու համար կերպարի հոգեբանութեան կամ հասարակական դիրքի փոփոխութիւնները: Այսպէս, օրինակ, Օթելլոյի մէջ.
Հետը, կամ վրան: Ասում ենք վրան է պառկել, երբ զրպարտում են նրան: Հետը պառկել, գարշելի բան է: Թաշկինակը… թող խոստովանի… թաշկինակը… թող խոստովանի եւ ապա կախուի: Նախ կախուի, յետոյ խոստովանի: Դողցոց եմ բռնել (արարուած չորրորդ, տեսարան առաջին, 36-39):
Օթելլոն սովորաբար խօսում է եամբական հնգաչափով, բայց այս դէպքում նրա խօսքը վերափոխուած է արձակի: Սա մատնանշում է նրա տրամաբանութեան մթագնումը, որովհետեւ նա բառացիօրէն չի կարողանում հաղորդակցուել այնպէս, ինչպէս պիեսի սկզբում, ցոյց է տալիս նրա մոլեգին խանդը եւ անխոհեմ վստահութիւնը Եագոյին, ով փորձում է մոլորեցնել Օթելլոյին եւ Դէզդեմոնային ատելի դարձնել նրա համար: Օթելլոյի տրամաբանութիւնը մթագնելուն զուգընթաց, Եագոյի տրամաբանութիւնը սկսում է գերիշխել Օթելլոյի հոգեբանութեան վրայ եւ այս փոփոխութիւնը երեւում է Օթելլոյի խօսելու ոճից: Կրկին Շեքսպիրը շեղուել է թատերագրական աւանդոյթից՝ պիեսի նիւթը եւ իր կերպարների զարգացումը առաւել ուշագրաւ դարձնելու համար:
Շեքսպիրի գործերի ամենացայտուն բնութագրիչներից է բառախաղեր կիրառելը: Անգլիական գրականութեան մէջ ըստ երեւոյթին ոչ մի այլ հեղինակ այդքան բառախաղեր չի օգտագործել: Շատ քննադատներ սխալմամբ կարծել են, թէ այս յատկանիշը նուազեցրել է Շեքսպիրի գործերի կշիռն ու լրջութիւնը: Գրող եւ քննադատ Սեմուել Ջոնսոնը Շեքսպիրի նկատմամբ ունէր եւ սիրոյ եւ ատելութեան զգացում: Ատելութիւնը վերաբերւում էր Շեքսպիրի բառախաղերին: Շեքսպիրի նկատմամբ Ջոնսոնի զգացմունքները աւելի շատ արտայայտում են տասնութերորդ դարի գրական չափանիշներն ու ճաշակները, քան թէ ճշգրտօրէն քննադատում Շեքսպիրի գործերը: Վերածննդի դարաշրջանում բառախաղը պարզապէս հանդիսատեսին զուարճացնելու միջոց չէր (թէեւ յաճախ կատարում էր հէնց այդ դերը): Շեքսպիրի կիրառած շատ բառախաղեր ընդհանրապէս ծիծաղելի չեն: Դրանք երկխօսութեանը հաղորդում են աւելի հարուստ իմաստ, եւ բազմապատկում են բառի ու պիեսի ընդհանուր նիւթի միջեւ յարաբերութիւնները:
Օրինակ “Ռիչարդ III”-ի մէջ Ռիչարդի արտասանած առաջին տողերը. “Այժմ մեր դժգոհութեան ձմեռը/դարձաւ յաղթական ամառ Եորքի այս որդու (son) շնորհիւ”: Այդ “որդին” Ռիչարդի եղբայրն է՝ թագաւոր Էդուարդ IV-ը, ով Եորքի տնից էր: Եորքի տունը եւ Լանքասթերը գահի համար մշտական պայքարի մէջ էին, եւ Ռիչարդը օգնեց, որ գահին տիրանայ իր եղբայրը, այդպիսով պատերազմներից քայքայուած Անգլիայի “ձմեռը” փոխարինելով արեւով “sun” կամ [Եորքի] որդով “son” , ով բերեց խաղաղութիւն եւ երջանկութիւն: Բայց նոյն խօսքում Ռիչարդը շարունակում է. “բայց ես ստեղծուած չեմ այդպիսի զուարթութեան համար / կամ սիրային հեռադիտակով դիտելու համար”: Հեռադիտակով դիտելու համար լոյս է անհրաժեշտ, իսկ Ռիչարդը խաւարի ծնունդ էր: Լինելով արտաքնապէս եւ հոգեպէս աղճատուած անձ, Ռիչարդը խոստովանում է, թէ իր էութիւնը դէմ է արեւի պարգեւած բարութեանն ու լոյսին եւ իր եղբօրը՝ թագաւոր Էդուարդին: Այսպիոսով նրա այլասերուած կերպարը դէմ է խաղաղութեան արեւին “sun” եւ թագաւորին՝ [Եորքի] որդուն “son”: Այս բառախաղը զուարճալի չէ, այլ այն հանդիսատեսին ներկայացնում է, թէ ինչ կարելի է սպասել այս պիեսից յաջորդիւ, այն է պատերազմ եւ արիւնահեղութիւն: Բառախաղերը արտայայտում են խօսքում արտայայտուած հիմնական թեման, ինչպէս նաեւ պիեսի ընդհանուր նիւթը:
Շեքսպիրի օգտագործած լեզուն երբեք չի ձանձրացնում, այն փոխկապակցուած է, մանուածապատ եւ բազմիմաստ: Սա Շեքսպիրի կիրառած լեզուական առանձնայատկութիւնների եւ կառոյցի մասին ընդհանուր ներկայացում է , որը չի կարող ամփոփ կամ աւարտուն լինել: Սա նպատակ ունի ընթերցողին ցոյց տալու, թէ Շեքսպիրի օգտագործած հարուստ բառապաշարը ոչ թէ խոչնդոտ է նրա գործերը հասկանալու համար, այլ միջոց, որի շնորհիւ այդ գործերը դարձել են այդպէս գեղեցիկ ու հանճարեղ: Եթէ Շեքսպիրը պարզեցւում է կամ ամփոփւում , այն դադարում է Շեքսպիր լինելուց: Որքան նրբազգաց է ընթերցողը՝ նկատելու Շեքսպիրի լեզուի նրբերանգներն ու դրդապատճառները, այդքան շատ բան նա կը ստանայ Շեքսպիրի պիեսներն ու բանաստեղծութիւնները ընթերցելիս: