12:0 Յաղագս արքունի ճանապարհի
սրբոյ խաչին:
| 12:0 De regia via sanctae crucis:
| 12:1 Խիստ թուի բազմաց բանս. Ուրացիր զանձն, առ զխաչ քո, եւ եկ զկնի Յիսուսի: Բայց խստագոյն եւս եղիցի լսել զվերջին զայն բան. Երթայք յինէն անիծեալք ‘ի հուրն յաւիտենական: Զի որք արդ մտադիւր լսեն եւ զհետ երթան ձայնի խաչին, ոչ երկիցեն յայնժամ ‘ի լրոյ յաւիտենական դատապարտութեան: Այս նշան խաչի երեւեսցի յերկինս, յորժամ եկեսցէ տէր ‘ի դատել: Յայնժամ ամենայն ծառայք խաչին, որք խաչելոյն խաչակցեցան յաստի կեանս, մատիցեն առ Քրիստոս դատաւոր բազում համարձակութեամբ:
| 12:1 Durus hic multis videtur sermo. Abnego temet ipsum, tolle crucem tuam et sequere Jesum. Sed multo durius erit audire illud extremum verbum: Discedite a me, omnes maledicti, in ignem æternum. Qui enim modo libenter audiunt verbum crucis, et sequuntur, tunc non timebunt ab auditione æternæ damnationis. Hoc signum crucis erit in cælo, cum Dominus ad judicandum venerit. Tunc omnes servi crucis, qui se Crucifixo conformaverunt in vita, ad Christum accedent judicem cum magna fiducia:
| 12:2 Արդ զի՞ երկնչիս բառնալ զխաչն, որով լինի մուտ յարքայութիւնն: Ի խաչի է փրկութիւն, ‘ի խաչի կեանք, ‘ի խաչի պաշտպանութիւն ‘ի թշնամեաց, ‘ի խաչի հեղումն վերնական քաղցրութեան, ‘ի խաչի զօրութիւն մտաց, ‘ի խաչի խնդութիւն հոգւոյ, ‘ի խաչի լրումն առաքինութեան, ‘ի խաչի կատարելութիւն սրբութեան: չիք փրկութիւն հոգւոյ, եւ ոչ յոյս յաւիտենիցն կենաց, բայց եթէ ‘ի խաչի: Ապա բարձ զխաչ քո, եւ երթ զկնի Յիսուսի, եւ ժամանեսցես ‘ի կեանս յաւիտենից: Յառաջեաց նա՝ բարձեալ զիւր խաչն, եւ մեռաւ վասն քոյ ‘ի խաչի. զի եւ դու զքոյդ բարձցես զխաչ, եւ ախորժեսցես մեռանել ‘ի խաչի: Զի եթէ ընդ նմա մեռանիս, ընդ նմին եւ կեցցես. եւ թէ կցորդ լինիս տանջանացն, կցորդ լիցիս եւ փառացն:
| 12:2 Quid igitur times tollere crucem, per quam itur ad Regnum? In cruce salus. In cruce vita. In cruce protectio ab hostibus. In cruce robur mentis. In cruce gaudium spiritus. In cruce virtus summa. In cruce perfectio sanctitatis. Non est salus animae, nec spes æternæ vitæ, nisi in cruce. Tolle ergo crucem et sequere Jesum, et ibis in vitam æternam. Præcessit ille bajulans sibi crucem, et mortuus est pro te in cruce, ut tu etiam portes crucem, et mori affectes in cruce. Quia, si commortuus fueris in cruce, etiam cum illo pariter vives, et si socius fueris pœ, socius eris et gloriæ:
| 12:3 Ահա ‘ի խաչի հաստատեալ է ամենայն, եւ ‘ի մեռելութեան եդեալ կայ ամենայն. եւ չիք այլ ճանապարհ կենաց եւ ճշմարիտ ներքին խաղաղութեան, բայց միայն ճանապարհ խաչին, եւ հանապազորդ մեռելութեան: Գնա ուր եւ կամիս, եւ խնդրեա որչափ եւ կամիս. ոչ գտցես բարձրագոյն ճանապարհ ‘ի վեր, եւ ապահովագոյն ճանապարհ ‘ի խոնարհ, բաց ‘ի ճանապարհէ սրբոյ խաչին: Տնօրինեա եւ կարգեա զամենայն ըստ կամս քո, եւ որպէս զիարդ թուի քեզ. եւ միշտ գտցես ինչ, որում պարտ է համբերել կամայ կամ ակամայ. եւ այնպէս միշտ գտցես զխաչ: Զի կամ ցաւս ‘ի մարմնի ունիցիս, եւ կամ վիշտս ‘ի հոգի:
| 12:3 Ecce in cruce totum jacet, et non est alia via ad vitam, et ad veram et internam pacem, nisi via sanctæ crucis, et quotidianæ mortificationis. Ambula ubi vis, quære quodcumque volueris, et non invenies altiorem viam supra, nec securiorem infra, nisi viam sanctæ crucis. Dispone et ordina omnia secundum velle tuum et videre, et non invenies, nisi semper aliquid pati debere aut sponte aut invite et ita crucem semper invenies. Aut enim in corpore dolorem senties, aut in anima spiritus tribulationem sustinebis:
| 12:4 Երբեմն առ յԱստուծոյ լքեալ թողցիս, երբեմն յընկերէն նեղեսցիս. եւ որ եւսն է, բազում անգամ անձամբ անձին իսկ ծանրասցիս: Եւ ոչ ժամանեսցես գտանել ինչ հնար զերծանելոյ, կամ սփոփանս՝ անձին դիւրելոյ. այլ ցոր վայր կամք են Աստուծոյ՝ մնայ քեզ համբերել: Զի Աստուծոյ կամք այն են, ուսանել քեզ՝ անմխիթար տանել նեղութեան, եւ ամենայնիւ զքեզ նմա հնազանդել, եւ ‘ի նեղութենէ անտի առաւել եւս խոնարհ լինել: Ոչ ոք այնպէս մորմոքի ‘ի չարչարանս Քրիստոսի, որպէս այն՝ որում հասանէ զնոյնս չարչարիլ: Ապա յամենայն ժամ ‘ի պատրաստի է խաչն, եւ ամենայն ուրեք քեզ սպասեալ մնայ: չիք քեզ խուսել ‘ի նմանէ, յոր վայր եւ ընթասցիս. զի ուր եւ գնաս, զքեզ ընդ քեզ տանիս, եւ միշտ զքեզ գտանես: Դարձիր ‘ի վեր, դարձիր ‘ի վայր, դարձիր ‘ի ներքս, դարձիր արտաքս, եւ յամենայնի յայսմ գտցես զխաչ. եւ հարկ է քեզ ամենայն ուրեք համբերութիւն ունել, եթէ կամիս ստանալ զներքին խաղաղութիւն, եւ արժանի լինել անթառամ պսակին:
| 12:4 Interdum a Deo relinqueris, interdum a proximo exercitaberis, et quod amplius est sæpe tibimetipsi gravis eris. Nec tamen aliquo remedio vel solatio liberari seu alleviari poteris, sed donec Deus voluerit, oportet ut sustineas. Vult enim Deus ut tribulationem sine consolatione discas pati, et illi totaliter te subjicias et humilior ex tribulatione fias. Nemo ita cordialiter sentit passionem Christi, sicut is cui contigerit similia pati. Crux igitur semper parata est, et ubique te exspectat. Non potes effugere ubicumque cucurreris, quia ubicumque veneris, temetipsum tecum portas, et semper te ipsum invenies. Converte te supra, converte te infra, converte te extra et intra, et in his omnibus invenies crucem, et necese est te ubicumque tenere patientiam, si internam vis habere pacem et perpetuam promereri coronam:
| 12:5 Թէ մտադիւր զխաչն բառնաս, բարձցէ զքեզ եւ տարցի ‘ի վախճան ցանկալի, ուր վախճան լիցի չարակրութեանց. զոր ոչն է տեսանել յաստիս: Եթէ ակամայ բառնաս, բեռն առնես անձին, եւ զքեզ առաւել եւս ծանրաբեռնես. սակայն եւ այնպէս մնայ քեզ համբերել: Եթէ մերժես զմի խաչ, անտարակոյս զայլ խաչ գտցես, եւ թերեւս ծանրագոյն:
| 12:5 Si libenter crucem portas, portabit te, et deducet te ad desideratum finem, ubi scilicet finis patiendi erit. Si invite portas, onus tibi facis, et te ipsum magis gravas, et tamen oportet ut sustineas. Si abjicis unam crucem, aliam proculdubio invenies, et forsitan graviorem:
| 12:6 Կարծիցե՞ս զերծանիլ, յորմէ ոչ ոք ‘ի մարդկանէ եղեւ զերծ: Ո՞ ոք ‘ի սրբոց եղեւ յաշխարհի առանց խաչի եւ նեղութեան: Զի եւ ոչ տէր մեր Յիսուս Քրիստոս եղեւ ժամ մի առանց ցաւոց չարչարանաց, ցորչափ եկեաց: Պարտ էր, ասէ, Քրիստոսի չարչարիլ եւ յառնել ‘ի մեռելոց, եւ այնպէս մտանել ‘ի փառս իւր: Եւ զիա՞րդ դու այլ ճանապարհ խնդրես քան զարքունի զայս ճանապարհ սրբոյ խաչին:
| 12:6 Credis tu evadere, quod nemo mortalium potuit præterire? Quis Sanctorum in mundo sine cruce et tribulatione fuit? Nec enim Dominus noster Jesus Christus una hora sine dolore passionis fuit, quamdiu vixit. Opertebat autem Christum pati, et resurgere a mortuis, et ita intrare in gloriam suam. Et quomodo tu aliam viam crucem quæris, quam hanc regiam, quæ est via sanctæ crucis:
| 12:7 Ամենայն կեանք Քրիստոսի խաչ էին եւ մարտիրոսութիւն, եւ դու խնդրե՞ս քեզ հանգիստ եւ խնդութիւն: Խաբիս, խաբիս, թէ այլ ինչ խնդրես, եւ ոչ զհամբերութիւն ‘ի վիշտս. զի բովանդակ մահկանացու այս կեանք լի են թշուառութեամբք, եւ շուրջ կնքեալ խաչիւ: Եւ որչափ բարձրագոյն ոք յառաջադէմ է ըստ հոգւոյ, այնչափ ծանրագոյնս յոլովակի գտանէ խաչս: Զի աքսորանաց իւրոց պատիժ առաւելու ‘ի սիրոյ:
| 12:7 Tota vita Christi crux fuit, et martyrium, et tu tibi quæris reqiuem, et gaudium? Erras, erras si aliud quæris quam pati tribulationes, quia tota ista vita mortalis plena est miseriis, et circumsignata crucibus. Et quanto quis altius in spiritu profecerit, tanto gravioes cruces sæpe inveniet, quia exilii sui pœna magis ex amore crescit:
| 12:8 Բայց որ այսպէս բազմօրինակ տառապի, չի ինչ անմասն ‘ի մխիթարութենէ. գիտելով թէ մեծապէս առաւելու շահ անձին ‘ի համբերութենէ անտի խաչին: Զի ‘ի բառնալ զնա յուս իւր յօժարութեամբ, ամենայն բեռն նեղութեան փոխի ‘ի քաջալերութիւն աստուածային մխիթարութեան: Եւ որչափ խոշտանգի մարմինն վշտօք, այնչափ զօրանայ հոգին ներքին շնորհօք: Եւ երբեմն այնպէս քաջալերի անձկանօք նեղութեան եւ վշտաց, ‘ի սակս սիրոյ նմանակցութեան խաչին Քրիստոսի, մինչեւ ոչ են նմա կամք լինել անցաւ եւ անվիշտ. զի այնչափ առաւել աստուածահաճոյ զանձն վարկանի, որչափ բազումս եւ դժուարակիրս վասն նորա կրել յանձն առնու: Ոչ է այս կար զօրութեան մարդոյ, այլ շնորհ Քրիստոսի. որ այնչափ ազդէ եւ ներգործէ ‘ի տկար մարմին, մինչեւ յորմէ բնապէս յաւէտ խորշի եւ խուսափէ՝ յայն տարփմամբ սրտի ձեռնարկել նմա, եւ սիրել զնա:
| 12:8 Sed tamen iste sic multipliciter afflictus, non est sine lavamine consolationis, quia fructum magnum sibi sentit accrescere ex sufferentia suæ crucis. Nondum sponte illi se subjicit, omne onus tribulationis in fiduciam divinæ consolationis convertitur. Et quanto caro magis per tribulationem atteritur, tanto amplius spiritus per internam consolationem roboratur. Et nonnunquam in tantum confortatur ex affectu tribulationis, et adversitatis ob amorem conformitatis crucis Christi, ut non sine dolore, et tribulatione esse vellet, quoniam se tantum acceptiorem Deo reddit, quanto dura, et graviora plura pro eo ferre poterit. Non est istud virtus hominis, sed gratia Christi, quæ tanta potest, et agit in carne fragili, ut quod naturaliter semper abhorret et fugit, hoc fervore spiritus aggrediatur et diligat:
| 12:9 Ոչ ըստ մարդկան է բառնալ զխաչ, եւ սիրել զնա, ճնշել զմարմինն եւ ծառայեցուցանել, փախչել ‘ի պատուոյ եւ մտադիւր համբերել նախատանաց, զանձն արհամարհել եւ զարհամարհանս ախորժել, զամենայն վիշտս վնասուք յանձն առնուլ, եւ ոչինչ յաջողուած յաշխարհի աստ խնդրել: Եթէ յանձն հայիս, եւ ոչ զմի յայսպիսեաց աստի քեզէն կարողանաս առնել: Բայց թէ ‘ի տէր յուսացեալ ես, տացի քեզ յերկնից զօրութիւն. եւ ընդ բռամբ նուաճեսցես զաշխարհ եւ զմարմին: Այլ եւ ոչ ‘ի բանսարկու թշնամւոյն երկիցես, եթէ հաւատոյ զինուք վառեալ ես, եւ խաչիւ Քրիստոսի կնքեալ:
| 12:9 Non est secundum hominem crucem portare, crucem amare, corpus castigare, et servituti subjicere, honores fugere, contumelias libenter sustinere, se ipsum despicere, et despici optare, adversa quæquæ cum damnis perpeti, et nihil prosperitatis in hoc mundo desiderare. Si ad te ipsum respicis, nihil hujusmodi ex te poteris. Sed si in Domino confidis, dabitur tibi fortitudo de cælo, et subjicientur ditioni tuæ mundus et caro, sed nec inimicum diabolum timebis, si fueris fide armatus, et cruce Jesu signatus:
| 12:10 Ապա զօրացիր որպէս քաջ եւ հաւատարիմ ծառայ Քրիստոսի ‘ի բառնալ արիաբար զխաչ տեառն քոյ, որ խաչեցաւ՝ վասն սիրոյ քոյ: Պատրաստ լեր տանել բազում վշտաց եւ պէսպէս նեղութեանց ‘ի ցաւալից յաստի կեանս. զի այսպէս ընդ քեզ եղիցի, ուր եւ լինիցիս. եւ ստուգութեամբ գտցես զնա, յոր վայր եւ թաքուցեալ իցես: Պարտ է այսմ այսպէս լինել. եւ չիք հնար զերծ լինել ‘ի չարակրութենէ եւ ‘ի ցաւոց, բայց եթէ համբերելով: Զբաժակ տեառն ախորժելով արբջիր, եթէ բարեկամ ես նորա, եւ մասն ընդ նմա ունել ըղձանաս: Զմխիթարութիւնս յԱստուած յանձն արա. եւ արասցէ նա ընդ այսպիսիս, որպէս զիարդ առաւել հաճոյ իցէ նմա: Այլ դու հաստատեա զքեզ ‘ի համբերութիւն վշտաց, եւ համարեա զնոսա մխիթարութիւն մեծ: Զի ոչ են արժանի չարչարանք ժամանակիս հանդերձելոցն փառաց, թէպէտ եւ անձամբ լոկով ամենայնի համբերէիր:
| 12:10 Pone ergo te sicut fidelis et bonus servus Christi ad portandum viriliter crucem Domini tui pro te ex amore crucifixi. Præpara te ad toleranda multa adversa, et varia incommoda in hac misera vita, quia sic tecum erit ubicumque, et sic revera eum invenies ubicumque latueris. Oportet te ita esse, et non est remedium evadendi a tribulatione malorum, et dolore, quam ut te patiaris. Calicem Domini affectanter bibe, si amicus ejus esse, et partem cum eo habere desideras. Consolationes Deo committe, faciat ipse cum talibus sicut sibi magis placuerit. Tu vero pone te ad sustinendum tribulatones, et reputa eas maximas consolationes, quia non sunt condignæ passiones hujus temporis ad futuram gloriam, quæ revelabitur in nobis, promerendam, etiam si omnes solus posses sustinere:
| 12:11 Իբրեւ ցայն վայր հասանիցես մինչեւ քաղցրանալ քեզ նեղութեան վասն Քրիստոսի, ծանիր թէ յաջողեալ է քեզ. զի գտեր զարքայութիւն յերկրի: Ցորչափ ծանր է քեզ չարչարիլ, եւ փախուստ խնդրես, չէ յաջողեալ քեզ. եւ զհետ եկեսցէ քոյ ամենայն ուրեք նեղութիւն, յորմէ փախչիս:
| 12:11 Quando ad hoc veneris, quod tribulatio tibi dulcis erit et sapiet pro Christo, tunc bene tecum esse exstima, quia invenisti paradisum in terra. Quamdiu tibi pati grave est et fugere quæris, tamdiu male habebis, et sequentur te ubique tribulationes:
| 12:12 Եթէ պատրաստ ես ‘ի վիշտս եւ ‘ի մահ որպէս պարտն է, վաղ յաջողեսցէ քեզ ‘ի բարի, եւ խաղաղութիւն գտցես: Թէպէտ եւ յերրորդ երկինս յափշտակեսցիս ընդ Պօղոսի, սակայն եւ այնպէս չես անքոյթ ‘ի կրելոյ զհակառակութիւնս. զի ասէ Յիսուս. Ես ցուցից որչափ պարտ իցէ նմա չարչարիլ վասն անուան իմոյ: Ապա կայ մնայ քեզ չարչարիլ, եթէ քաղցր է քեզ սիրել զՅիսուս, եւ հանապազ նմա ծառայել:
| 12:12 Si ponis te ad quod esse debes, videlicet ad patiendum, et moriendum, fiet cito melius, et pacem invenies. Etiamsi raptus fueris in tertium cælum cum Paulo, non es propterea securus de nullo malo sustinendo. Ego, inquit Jesus, ostendam illi quanta oporteat eum pro nomine meo pati. Pati ergo tibi remanet, si Deum diligere, et perpetue illi servire placeat:
| 12:13 Երանի՜ թէ արժանի լինէիր կրել ինչ վասն անուանն Յիսուսի. քանի՜ փառք մնային քեզ, քանի՜ ցնծութիւն լինէր ամենայն սրբոց, եւ քանի՜ շինութիւն ընկերաց: Քանզի զհամբերութիւն ամենեքին գովեն, թէպէտեւ սակաւք համբերել կամին: Յիրաւի էր քեզ մտադիւր կրել խուն ինչ վասն Քրիստոսի, ուր բազումք ծանունս կրեն վասն աշխարհի:
| 12:13 Utinam dignus esses, pro nomine Jesu aliqud pati, quam magna gloria remaneret tibi, quanta exultatio omnibus Sanctis Dei, quanta ædificatio esset proximi. Nam patientiam omnes commendant, quamvis pauci pati velint. Merito deberes modicum pati pro Christo, cum multi graviora patiantur pro mundo:
| 12:14 Գիտելով գիտասջիր, թէ պարտ է քեզ կեանս վարել մահականս. եւ որչափ առաւել ոք մեռանի անձին, այնչափ առաւել կենդանի լինի յԱստուած: Ոչ ոք է արժանի հասանել երկնաւորաց, թէ ոչ յանձն առնու համբերել վասն Քրիստոսի վշտաց: չիք ինչ առաւել աստուածահաճոյ, չիք ինչ քեզ առաւել փրկական յաշխարհի աստ, որպէս մտադիւր չարչարիլ վասն Քրիստոսի: Եւ թէ ‘ի ձեռս էր քոյ ընտրել, յաւէտ պարտ էր քեզ փափաքել՝ վասն Քրիստոսի վշտաց համբերել, քան ‘ի բազում մխիթարութիւնս վայելել: Զի Քրիստոսի լինէիր նմանագոյն, եւ ամենայն սրբոց կերպարանակից: Զի չեն հաստատեալ առաքինութիւնք մեր, եւ յառաջադիմութիւն վիճակի մերոյ՝ ‘ի բազում քաղցրութիւնս եւ ‘ի մխիթարութիւնս, այլ յաւէտ ‘ի համբերել մեծամեծ ծանրութեանց եւ նեղութեանց:
| 12:14 Scias pro certo, quia morientem te oportet ducere vitam. Et quanto unusquisque plus sibi moritur, tanto Deo magis vivere incipit. Nemo aptus est ad comprehendendum cælestia, nisi se submiserit ad portandum pro Christo adversa. Nihil Deo acceptius, nihil tibi salubrius in mundo isto, quam libenter pati pro Christo. Et si eligendum tibi esset, magis optare deberes pro Christo adversa pati, quam multis consolationibus recreari, quia Christo similior esses, et omnibus Sanctis conformior. Non enim stat meritum nostrum et profectus status nostri in multis sensualitatibus, et consolationibus, sed potius in magnis gravitatibus et tribulationibus perferendis:
| 12:15 Թէ արդարեւ կայր ինչ լաւ եւ օգտակար փրկութեան մարդկան քան զչարչարիլ, ցուցեալ էր արդեօք Քրիստոսի զայն բանիւ եւ օրինակաւ: Քանզի եւ զաշակերտս որք զհետ չոքան նորա, եւ զամենեսին իսկ՝ որք ցանկացան հետեւել հետոց նորա, յայտնի ‘ի խաչաբարձութիւն հրաւիրեաց, ասելով. Եթէ ոք կամի զկնի իմ գալ, ուրասցի զանձն եւ առցէ զխաչ իւր, եւ եկեսցէ զկնի իմ: Ապա զայս ամենայն ընթերցեալ եւ քննեալ, յայս կնքեսցուք զբանս. թէ բազում նեղութեամբ պարտ է մեզ մտանել յարքայութիւնն Աստուծոյ:
Կատարեցան խրատք որք ձգեն զմեզ
‘ի ներքինս:
| 12:15 Si quidem aliquid melius et utilius saluti hominum quam pati fuisset, Christus utique verbo et exemplo ostendisset. Nam et se sequentes discipulos omnesque eum sequi cupientes, manifeste ad crucem portandam hortatur, et dicit: Si quis vult venire post me, abneget semetipsum, et tollat crucem suam, et sequatur me. Omnibus ergo perlectis et scrutatis sit ista finalis conclusio: quoniam per multas tribulationes oportet nos intrare in regnum Dei. Amen:
|
Copyright (C) 2008-2022 |