3:0 Յաղագս վարդապետութեան ճշմարտութեան:
| 3:0 De doctrina veritatis:
| 3:1 Երանի՜, որում ճշմարտութիւնն ինքնին ուսուցանէ ոչ օրինակօք եւ ոչ անցաւոր բարբառովք, այլ որպէս եւ էն: Կարծիք մեր եւ միտք բազում այն է զի խաբեր զմեզ, եւ ընդ աղօտ տեսանեն: Զի՛նչ օգուտ է կարի իմն հետազօտութիւն գաղտնի եւ մթին իրաց, վասն որոց ոչ յանդիմանիցիմք ‘ի դատաստանի՝ թէ զմէ՛ ոչ գիտացաք: Մեծ անմտութիւն է, զի զանց զպիտանեօք արարեալ եւ զկարեւորօք, կամակար ձգիմք յընդվայրաքնինս եւ ‘ի վնասակարս: Աչս ունիմք, եւ ոչ տեսանեմք:
| 3:1 Felix quem Veritas per se ipsam docet, non per figuras et voces transeuntes, sed sicuti se habet. Nostra opinion, et noster sensus sæpe nos fallit, et modicum videt. Quid prodest magna cavillatio de occultis, et obscuris rebus de quibus nec argueur in judicio, quia ignoravimus? Grandis insipientia quod neglectis utilibus, et necessariis, ultro intendimus curiosis, et damnosis. Oculos habentes, non videmus:
| 3:2 Եւ զի՞նչ փոյթ է մեզ զսեռից եւ զտեսակաց: Ընդ որում յաւիտենական Բանն խօսի, նա ‘ի բազում խնդրոց զերծ գտանի: Ի միայնոյ Բանէ անտի է ամենայն, եւ զնոյն պատմէ ամենայն ինչ. եւ այն է սկիզբն որ եւ խօսի ընդ մեզ: Առանց նորա ոչ ոք իմանայ կամ դատի ուղիղ: Որում ամենայն ինչ ‘ի միումն է, եւ զամենայն ‘ի մի ձգէ, եւ զամենայն ‘ի միում տեսանէ, մարթ է սրտի նորա լինել յանդորրու, եւ խաղաղական անձամբ կալ մնալ յԱստուած: Աստուած ճշմարտութեան, յօդեա՛ զիս ընդ քեզ մշտնջենաւոր սիրով: Տաղտկալի է ինձ յաճախ բազումս ընթեռնուլ եւ լսել. ‘ի քեզ է ամենայն զոր խնդրեմ, եւ որում անձկամ: Լռեսցեն ամենայն վարդապետք. կարկեսցին ամենայն արարածք առաջի քո. դու միայն խօսեաց ընդ իս:
| 3:2 Et quid nobis de generibus et speciebus, cui æternum Verbum loquitur a multis opinionibus expeditur. Ex uno Verbo omnia, et unum loquuntur omnia et hoc est Principium quod et loquitur nobis. Nemo sine illo intelligit, aut recte judicat. Cuit omnia unam sunt, et qui omnia ad unum trahit, et omnia in uno videt, potest stabilis esse, et in Deo pacificus permanere. O veritas Deus, fac me unum tecum in charitate perpetua. Tædet mihi sæpe multa legere, t audire: in te toum est, quod volo et desidero. Taceant omnes doctores, sileant universæ creaturæ in conspectu tuo, tu mihi loquere solus:
| 3:3 Որչափ ոք ներանձնացեալ է, եւ ներքուստ պարզեալ, այնչափ բազումս եւ վսեմականս անաշխատ առնու ‘ի միտ. զի ‘ի վերուստ անտի ընդունի զլոյս հանճարոյ: Ջինջ եւ պարզ եւ անդրդուելի հոգի՝ ‘ի յաճախել գործոց ոչ զբաղնու. Զի զամենայն ‘ի փառս Աստուծոյ գործէ, եւ ‘ի խնդրելոյ զիւրն յամենայնի ջանայ լինել անձնապահ: Զի՞նչ է, որ խափանէ զքեզ եւ նեղէ, բայց քո անմեռ իղձ սրտի: Այր բարի եւ փոյթեռանդն զգործս իւր, զոր արտաքոյ առնել ունի, նախ ‘ի ներքոյ կարգադրէ: Եւ ոչ այնք ձգեն զնա ‘ի ցանկութիւն ախտաւոր յօժարութեան. Այլ ինքն շրջէ զնոսա ըստ հաճոյից ուղիղ բանի: Ո՞ւմ այնպէս սաստիկ պատերազմ առաջի կայցէ, որպէս այնմ՝ որ ջանայ յաղթել անձին: Այսմ՝ պարտ էր փոյթ ունել մեզ. անձանց յաղթել, եւ օր ըստ օրէ ‘ի մեր վերայ զօրանալ, եւ ‘ի լաւ անդր յառաջադէմ լինել:
| 3:3 Quanto magis aliquis unitus, et interius implicatus fuerit, tanto plura et altiora sine labore intelligit quia desuper lumen intelligentiæ accipit. Purus simplex et stabilis in multis operibus non dissipatur, quia omnia ad Dei honorem operatur, et in se otiose ab omni propria exquisitione esse nititur. Quis te magis impedit, et molestat quam tua immortificata cordis affectio? Bonus et devotus homo, opera sua intus prius disponit, quæ foris agere debet, nec illa trahunt ad desideria vitiosæ inclinationis, sed ipse inflectat ea ad arbitrium rectæ intentionis rationis. Quis habet fortius certamen, quam qui nititur vincere se ipsum? Et hoc deberet esse negotium nostrum, vincere scilicet se ipsum, et quotidie se fortiorem ipso fieri, atque in melius proficere:
| 3:4 Ամենայն կատարելութիւն յաստի կեանս՝ թերութիւն ինչ ունի ընդ իւր լծորդ, որպէս եւ ամենայն տեսութիւն մեր չէ ամենեւին անմռայլ: Խոնարհ ճանաչումն անձին՝ ստուգագոյն ճանապարհ է առ Աստուած, քան զխորազնին գիտութիւն: չէ ինչ ստգտանելի գիտութիւն, կամ զինչ եւ իցէ իրաց պարզ ծանօթութիւն, որ յիւրմէ բարի է, եւ առ յԱստուծոյ կարգեալ. բայց նախադասել պարտ է յամենայնի զբարիոք խիղճ մտաց եւ զառաքինի վարս: Եւ քանզի բազումք առաւել ջանան գիտել, քան բարւոք կեալ. վասն այսորիկ ստէպ մոլորին, եւ ոչինչ կամ սակաւս պտղաբերեն:
| 3:4 Omnis perfectio in hac vita quamdam imperfectionem sibi habet annexam. Et omnis speculatio nostra quadam caligine non caret. Humilis tui cognitio certior via est ad Deum, quam profundæ scientiæ inquisitio. Non est culpanda scientia, aut quælibet rei notitia quæ bona est, in se confiderata, eet a Deo ordinata, sed præferenda est, semper bona conscientia, et vita, quia student magis plures scire quam bene vivere, ideo sæpe errant, et nullum vel modicum fructum ferunt:
| 3:5 Եթէ այնչափ փոյթ ‘ի մէջ առնուին ‘ի խլել զմոլորութիւնս եւ ‘ի տնկել զառաքինութիւնս, որչափ ‘ի յուզել զխնդիրս, որ արդեօք ‘ի վեր երեւէին այսչափ չարիք եւ գայթակղութիւնք ‘ի ժողովրդեան, եւ ոչ այսչափ թուլութիւն ‘ի վանականս: Ի գալ աւուրն դատաստանի ոչ լինի առ մեզ հարցփորձ, թէ զի՞նչ ընթերցաք, այլ թէ զի՞նչ գործեցաք. եւ ոչ, թէ քանի՞ ճարտար խօսեցաք, այլ թէ քանի՞ կրօնասիրութեամբ քաղաքավարեցաք: Ասա՛ ինձ. ո՞ւր են արդ այն ամենայն տեարք եւ վարդապետք՝ զորս քաջ ճանաչէիր, մինչ դեռ կենդանի էին եւ գիտութեամբք ծաղկէին: Այժմ ‘ի հասս նոցա այլք վայելեն, եւ չգիտեմ թէ խորհից՞ին ինչ զնոցանէ: Ի կենդանութեան իւրեանց համարէին լինել ինչ. բայց արդ լռութիւն է զնոցանէ:
| 3:5 O, si tantam adhiberent diligentiam ad extirpanda vitia, et virtutes inferendas, sicuti movendi quæstiones, non fierent tanta mala et scandala in populo nec tanta dissolutio in cænobiis. Certe adveniente e judicii, non quæretur a nobis quid legimus, sed quid fecimus; nec quam bene diximus, sed quam religiose visimus. Dic mihi, ubi sunt modo illi omnes Domini, et Magistri quos bene nosti dum adhuc bene viverent, et in studiis florerent? Jam eorum præbendas alii possident, et nescio utrum de eis recogitent. In vita sua aliquid videbantur et modo de illis tacetur:
| 3:6 Ո՜վ, որպէս վաղվաղակի անցանեն փառք աշխարհի: Երանի՜ թէ վարք նոցա ընդ գիտութիւն իւրեանց միաբանէին: Յայնժամ քաջադէպ յաջողեալ էր նոցա ուսումն եւ դպրութիւն: Քանի՜ք կորնչին սնոտի գիտութեամբ յաշխարհի, ոյք անփոյթ են զԱստուծոյ ծառայութենէ: Եւ զի առաւել ընտրեն մեծարգի լինել քան խոնարհ, վասն այնորիկ նանրանան ‘ի խորհուրդս իւրեանց: Նա է ճշմարտապէս մեծ, որոյ մեծ է սէր: Նա է ճշմարտապէս մեծ, որ յաչս անձին փոքր է, եւ զամենայն բարձրութիւն պատուոյ ոչ համարի ինչ: Նա է ճշմարտապէս խոհեմ, որ զերկրաւորս ամենայն համարի կղկղանս, զի զՔրիստոս շահեսցի: Եւ նա է քաջ ուսեալ, որ զկամս Աստուծոյ առնէ, յիւրոց կամաց հրաժարեալ:
| 3:6 O quam cito transit gloria mundi. Utinam vita eorum scientiæ concordasset eorum, tunc bene legissent et studuissent. Quam multi pereunt per vanam scientiam in hoc sæculo, qui parum curant de Dei fervitio. Et quia magis diligunt magni esse quam humiles, ideo evanuerunt in cognitationibus suis. Vere magnus est qui in si parvus est et pro nihilo omne culmen honoris ducit. Vere prudens est qui omnia terrena arbitratur uti stercora ut Christum lucrifaciat. Et vere bene doctus est qui Dei voluntatem facit et suam voluntatem relinquit:
|
Copyright (C) 2008-2022 |