24:0 Յաղագս դատաստանի, եւ պատժոց՝
մեղաւորաց:
| 24:0 De judicio et poenis peccatorum:
| 24:1 Յամենայնի հայեաց ‘ի կատարածն, եւ թէ ո՛րպէս կալոց ես առաջի անաչառ դատաւորին, յորմէ ոչ ծածկի ինչ. որ ոչ կաշառօք համոզի, եւ ոչ պատճառանս ընդունի. այլ արդարութեամբ դատի: Ո՛վ թշուառական եւ անմիտ մեղաւոր զի՞նչ տացես պատասխանի Աստուծոյ, որ իրագէտն է ամենայն չարեաց քոց. որ բազում անգամ զարհուրեալ դողաս յերեսաց առն բարկացելոյ: Զիա՞րդ ոչ պատրաստես զքեզ աւուրն դատաստանի, յորում ոչ կարէ ոք ‘ի ձեռն այլոց արդարանալ. զի իւրաքանչիւր ոք բաւական բեռն է անձին: Այժմ արդիւնաւոր են քո ճգունք, ընդունելի են լալիք, լսելի են հեծութիւնք, եւ քաւարար են վիշտք:
| 24:1 In omnibus rebus respice finem, et qualiter ante districtum judicem stabis, cui nihil est occultum, qui muneribus non placatur, nec escusationes recipit, sed quod justum est, judicabit. O miserrime et insipiens, quid respondebis Deo, omniamala tua scienti, qui interdum times vultum hominis irati? Ut quid non prævides tibi in judicii die? Quando nemo poterit per alium excusari vel defendi, sed unusquisque sufficiens onus suum portabit sisi ipsi. Nunc labor tuus est fructuosus, fletus acceptabilies, gemitus exaudibilis, dolor satisfactorius et purgativus:
| 24:2 Մեծ եւ փրկական քաւարան է համբերողի, որ զրկեալ՝ առաւել ցաւ է նմա վասն չարութեան ընկերին՝ քան վասն իւրոյ վնասու: Որ վասն հակառակորդաց իւրոց յօժարամիտ յաղօթս կայ, եւ սրտի մտօք յանցուածոց նոցա ներէ: Որ թողութիւն յայլոց խնդրել ոչ յապաղէ: Որ երագ է յողորմիլ քան ‘ի բարկանալ: Որ ստէպ բուռն առնէ անձին, եւ զմարմինն ամենայնիւ ջանայ հնազանդել հոգւոյ: Լաւ է արդ զմեղս քաւել, եւ զախտս ‘ի բաց հատանել, քան հանդերձեալ քաւութեան պահել: Զանձինս ուրեմն խաբեմք անկարգ սիրով՝ զոր առ մարմին ունիմք:
| 24:2 Habet magnum et salubre purgatorium homo patiens, qui suscipiens injurias, plus dolet de alterius malitia, quam de sua injuria, qui pro contrariantibus sibi libenter orat, et ex corde culpas indulget; qui veniam ab aliis petere non retardat, qui facilius miseretur quam irascitur, qui sibi ipsi violentiam frequenter facit, et carnem suam omnino spiritui subjugare conatur. Melius est modo purgare peccata, et vitia resecare, quam in futuro purganda reservare. Vere nos ipsos decipimus per inordinatum amorem, quem ad carnem habemus:
| 24:3 Զի՞նչ կերիցէ հուրս այն, բայց զմեղս քո: Որչափ առաւել արդ անձին խնայես, եւ մարմնոյ անսաս, այնչափ խստիւ առ յապայ տուժիս, եւ առաւելագոյն նիւթ կիզման ամբարես: Որովք մեղանչէ ոք, նոքիմբք ծանրագոյնս տանջի: Անդ ծոյլք հրացեալ խթանօք տագնապեսցին, եւ որկորաժէտք անհնարին սովու եւ ծարաւով տանջեսցին: Անդ բղջախոհք եւ հեշտասէրք յեռացեալ ձիւթ եւ ‘ի գարշահոտ ծծումբ լողեսցին, եւ նախանձոտն կաղկանձեսցեն:
| 24:3 Quid aliud ille ignis devorat, nisi peccata tua? Quanto amplius nunc tibi ipsi parcis, et carnem sequeris, postea lues tanto durius, et majorem materiam comburendi reservas. In quibus homo peccavit, in illis gravius punietur. Ibi acidiosi ardentibus stimulis purgentur, et gulosi ingenti fame ac siti cruciabuntur. Ibi luxuriosi et voluptatum amatores ardenti pice et foetido sulphure perfundentur. Et sicut furiosi canes, præ dolore invidiosi ululabunt:
| 24:4 չիք ինչ ախտ, որոյ ոչ իցեն իւր տանջանք: Անդ ամբարտաւանք ամօթալից լիցին, եւ ագահք չարաչար չքաւորութեամբ տուայտեսցին: Անդ ժամ մի պատժոց ծանր եղիցի, քան զաստի հարիւրամեայ ծանր ապաշխարութիւնս: Անդ չիք ինչ հանգիստ, չիք ինչ մխիթարութիւն դատապարտելոց. այլ աստ երբեմն դուլ լինի ‘ի վաստակոց, եւ սփոփութիւն ‘ի բարեկամաց: Լեր արդ ‘ի հոգս եւ ‘ի ցաւս վասն մեղաց քոց, զի յօր դատաստանին անհոգ լիցիս ընդ երանելոց: Զի յայնժամ կացցեն արդարք բազում համարձակութեամբ հանդէպ նեղչաց իւրեանց եւ հարստահարողաց: Յայնժամ նստցի յաթոռ դատողական, որ արդ խոնարհութեամբ հնազանդի դատաստանաց մարդկան: Յայնժամ մեծ քաջալերութիւն զգեցցի աղքատն եւ խոնարհն եւ զարհուրեալ դողասցի ամբարտաւանն:
| 24:4 Nullum vitium erit, quod suum proprium cruciatum non habeat. Ibi superbi omni confusione replebuntur, et avari miserrima egestate arctabuntur. Ibi erit una hora gravior in poena, quam hic centum anni in amarissima poenitentia. Ibi nulla requies, nulla consolatio damnatis. Hic tamen interdum cessatur a laboribus atque amicorum fruitur solatiis. Esto modo sollicitus, et dolens pro peccatis tuis, ut in die judicii sis securus propetenus cum beatis. Tunc enim justi stabunt in magna constantia adversus eos, qui se angustiaverunt et depresserunt. Tunc stabit ad judicandum qui modo se subjicit humiliter judiciis hominum. Tunc magnam fiduciam pauper et humlis habebit, et pavebit undique superbus:
| 24:5 Յայնժամ յայտնեսցի թէ իմաստուն էր յայսմ աշխարհի, որ վասն Քրիստոսի ուսաւ յիմար լինել եւ արհամարհ: Յայնժամ քաղցր եղիցի ամենայն նեղութիւն համբերութեամբ յանձն առեալ. եւ ամենայն անօրէնութիւն խցցէ զբերան իւր: Յայնժամ խնդասցէ ամենայն առաքինասէր, եւ տխրեսցի ամենայն ամպարիշտ: Յայնժամ առաւել ցնծասցէ մարմին վշտահար, քան զգրգեալն ‘ի փափկութիւնս: Յայնժամ պայծառասցի աղքատ ձորձիկ, եւ խաւարեսցին հանդերձք բեհեզեայք: Յայնժամ առաւել գովեսցի աղքատին յարկ, քան զոսկենկար ապարանս: Յայնժամ առաւել օգտեսցէ արիական համբերութիւն, քան զամենայն աշխարհի իշխանութիւն: Յայնժամ առաւել բարձր եղիցի միամիտ հնազանդութիւն, քան զամենայն աշխարհական խորագիտութիւն:
| 24:5 Tunc videbitur sapiens in hoc mundo fuisse, qui pro Christo didicit stultus esse et despectus. Tunc placebit omnis tribulatio patienter perpessa et omnis iniquitas oppilabit os suum. Tunc gaudebit omnis devotus et merebit omnis religiosus. Tunc plus exultabit caro afflicta, quam si semper in deliciis fuisset nutrita. Tunc splendebit habitus vilis, et obtenebrescet vestis subtilis. Tunc plus laudabitur pauperculum domicilium, quam deauratum palatium. Tunc plus juvabit constans pacientia, quam omnis mundi potentia. Tunc amplius exaltabitur simplex obedientia, quam omnis sæcularis astutia:
| 24:6 Յայնժամ առաւել ուրախ արասցէ սուրբ եւ բարի խիղճ մտաց, քան զներհուն իմաստասիրութիւն: Յայնժամ առաւել յարգեսցի արհամարհութիւն ընչից, քան զամենայն զանձս երկրածնաց: Յայնժամ առաւել մխիթարեսցիս ‘ի վերայ ջերմեռանդն աղօթից, քան ‘ի վերայ համեղահամ կերակրոց: Յայնժամ առաւել ուրախ եղիցիս ‘ի վերայ լռակացութեան, քան ‘ի վերայ երկար զրուցաց: Յայնժամ առաւել զօրեսցեն սուրբ գործք, քան զբազում գեղեցիկ բանս: Յայնժամ առաւել հաճոյ լիցին անձուկ կեանք եւ խստամբեր ճգանք, քան զամենայն երկրաւոր բերկրութիւն: Ուսիր արդ սակաւուն համբերել, զի յայնժամ ‘ի ծանունց ապրեսցիս: Աստ յառաջագոյն փորձեա, թէ որո՛յ իմիք ժուժալ բաւես առ յապայ: Եթէ այժմ դոյզն չարչարանք զքեզ նեղասրտեն, զի՞նչ արասցէ յայնժամ գեհեանն: Ահա անհնար է երկուս ունել խնդութիւնս. աստ յաշխարհի ‘ի գրգանս վայելել, եւ անդ ընդ Քրիստոսի թագաւորել:
| 24:6 Tunc plus lætificabit pura et simplex conscientia et bona quam docta philosophia. Tunc plus ponderabit contemptus divitiarum, quam totus thesaurus terrigenarum. Tunc magis consolaberis super devota oratione, quam super delicata comestione. Tunc potius gaudebis de fervato silentio, quam de longa fabulatione. Tunc plus valebunt sancta sancta opera, quam multa pulchra verba. Tunc plus valebit stricta vita et ardus poenitntia, quam omnis delectatio terrena. Disce nunc in modico pati, ut tunc a gravioribus valeas liberari. Hic primo proba quid possis pati postea. Si nunc tam parum non vales sustinere, quomodo poteris æterna tormenta sufferre? Si modo modica passio te tam impatientem efficit, tunc gehenna quid facietur? Ecce vere non potes modo duo gaudia habere, delectari hic in mundo, es postea regnare cum Christo:
| 24:7 Եթէ մինչեւ ցայսօր միշտ ‘ի պատուի լեալ էիր ‘ի փափկութիւնս, զի՞նչ օգուտ էր քեզ յայնմ ամենայնէ, եթէ արդ յանկարծ ‘ի սիրոյն Աստուծոյ եւ ‘ի ծառայութենէ նորա: Զի որ զԱստուած յամենայն սրտէ սիրէ, ոչ ‘ի մահուանէ երկնչի, ոչ ‘ի տանջանաց, ոչ ‘ի դատաստանէ, եւ ոչ ‘ի դժոխոց: Վասն զի կատարեալ սէրն անհոգ մատչի առ Աստուած: Իսկ որում դեռ քաղցր է մեղանչել, չեն ինչ զարմանք թէ երկնչի ‘ի մահուանէ եւ ‘ի դատաստանէ: Բայց բարւոք է, զի թէ ոչ սէրն խոտորեցուցանէ զքեզ ‘ի չարէ, գէթ երկիւղ գեհենին հրաժարեցուսցէ: Իսկ որ զերկիւղն Աստուծոյ մերժէ, ոչ է կարօղ ընդ երկար կալ մնալ ‘ի բարին. այլ վաղագոյն անկանի յորոգայթս սատանայի:
| 24:7 Si usque in hodiernum diem semper in honoribus et voluptatibus vixisses, quid totum tibi profuisset, si jam in instanti mori contingeret? Omnia ergo vanitas, præter amare Deum, et illi foli servire. Qui enim Deum ex toto corde amat, nec mortem, nec supplicium, nec judcium, nec infernum metuit, quia perfectus amor securum ad Deum accessum facit. Quem adhuc peccare delectat, non mirum, si mortem, judicium timeat. Bonum tamen est ut, si necdum amor a malo te revocat, saltem timor gehenæ te coerceat. Qui vero timorem Dei postponit, diu stare in bono non valebit, sed diaboli laqueos citius incurret:
|
Copyright (C) 2008-2022 |