16:1 Չուեցին յԵղիմայ, եւ եկին ամենայն ժողովուրդ որդւոցն Իսրայելի յանապատն ի Սին, որ է ընդ Եղիմ եւ ընդ Սինա, յաւուր հնգետասաներորդի յերկրորդի ամսեան ելանելոյ նոցա յերկրէն Եգիպտացւոց:
| 16:1 And they took their journey from Elim, and all the congregation of the children of Israel came unto the wilderness of Sin, which [is] between Elim and Sinai, on the fifteenth day of the second month after their departing out of the land of Egypt:
|
16:2 Տրտնջեաց ամենայն ժողովուրդ որդւոցն Իսրայելի զՄովսիսէ եւ զԱհարոնէ յանապատի անդ:
| 16:2 And the whole congregation of the children of Israel murmured against Moses and Aaron in the wilderness:
|
16:3 Եւ ասեն ցնոսա որդիքն Իսրայելի. Լաւ էր թէ մեռեալ էաք [207]հարուածովքն ի Տեառնէ`` յերկրին Եգիպտացւոց, մինչ նստէաք առ կաթսայս մսոյն եւ ուտէաք հաց յագ, քան հանէք զմեզ յանապատս յայս` սպանանել զամենայն ժողովուրդս ի սովոյ:
| 16:3 And the children of Israel said unto them, Would to God we had died by the hand of the LORD in the land of Egypt, when we sat by the flesh pots, [and] when we did eat bread to the full; for ye have brought us forth into this wilderness, to kill this whole assembly with hunger:
|
16:4 Եւ ասէ Տէր ցՄովսէս. Ահա ես տեղացից ձեզ հաց յերկնից, եւ ելցէ ժողովուրդ [208]իմ եւ ժողովեսցեն զօրըստօրէն, զի փորձեցից զնոսա եթէ գնայցե՞ն յօրէնս իմ եթէ ոչ:
| 16:4 Then said the LORD unto Moses, Behold, I will rain bread from heaven for you; and the people shall go out and gather a certain rate every day, that I may prove them, whether they will walk in my law, or no:
|
16:5 Եւ եղիցի յաւուրն վեցերորդի պատրաստեսցեն զոր ինչ բերիցենն, եւ եղիցի կրկին քան զայն զոր օրըստօրէն ժողովիցեն:
| 16:5 And it shall come to pass, that on the sixth day they shall prepare [that] which they bring in; and it shall be twice as much as they gather daily:
|
16:6 Եւ ասեն Մովսէս եւ Ահարոն ցամենայն ժողովուրդ որդւոցն Իսրայելի. Ընդ երեկոյս գիտասջիք եթէ Տէր եհան զձեզ յերկրէն Եգիպտացւոց:
| 16:6 And Moses and Aaron said unto all the children of Israel, At even, then ye shall know that the LORD hath brought you out from the land of Egypt:
|
16:7 Եւ առաւօտուց տեսջիք զփառսն Տեառն, ի լսել նորա զտրտունջ ձեր [209]զԱստուծոյ. այլ մեք ո՞վ եմք զի տրտնջէք զմէնջ:
| 16:7 And in the morning, then ye shall see the glory of the LORD; for that he heareth your murmurings against the LORD: and what [are] we, that ye murmur against us:
|
16:8 Եւ ասէ Մովսէս. Ի տալ ձեզ Տեառն ընդ երեկոյս միս ուտելոյ, եւ ընդ առաւօտս հաց յագ, վասն լսելոյ Տեառն զտրտունջ ձեր զոր դուք տրտնջեցէք [210]զմէնջ. քանզի մեք ո՞վ եմք. զի ոչ զմէնջ է տրտունջդ ձեր, այլ [211]զԱստուծոյ:
| 16:8 And Moses said, [This shall be], when the LORD shall give you in the evening flesh to eat, and in the morning bread to the full; for that the LORD heareth your murmurings which ye murmur against him: and what [are] we? your murmurings [are] not against us, but against the LORD:
|
16:9 Եւ ասէ Մովսէս ցԱհարոն. Ասա ցամենայն ժողովուրդ որդւոցդ Իսրայելի. Մատերուք առաջի Տեառն, քանզի լուաւ զտրտունջ ձեր:
| 16:9 And Moses spake unto Aaron, Say unto all the congregation of the children of Israel, Come near before the LORD: for he hath heard your murmurings:
|
16:10 Մինչդեռ խօսէր Ահարոն ընդ ամենայն ժողովրդեան որդւոցն Իսրայելի, դարձան յանապատն, եւ ահա փառք Տեառն երեւեցան ամպով:
| 16:10 And it came to pass, as Aaron spake unto the whole congregation of the children of Israel, that they looked toward the wilderness, and, behold, the glory of the LORD appeared in the cloud:
|
16:11 Եւ խօսեցաւ Տէր ընդ Մովսիսի եւ ասէ:
| 16:11 And the LORD spake unto Moses, saying:
|
16:12 Լուայ զտրտունջ որդւոցն Իսրայելի. արդ խօսեաց ընդ նոսա եւ ասասցես. Ընդ երեկոյս միս կերիջիք, եւ ընդ առաւօտս հացիւ յագեսջիք. եւ ծանիջիք թէ ես եմ Տէր Աստուած ձեր:
| 16:12 I have heard the murmurings of the children of Israel: speak unto them, saying, At even ye shall eat flesh, and in the morning ye shall be filled with bread; and ye shall know that I [am] the LORD your God:
|
16:13 Եւ եղեւ ընդ երեկոյսն, եւ ել լորամարգին եւ ծածկեաց զբանակն. եւ եղեւ ընդ առաւօտն` [212]ընդ արկանել ցօղոյն`` շուրջ զբանակաւն:
| 16:13 And it came to pass, that at even the quails came up, and covered the camp: and in the morning the dew lay round about the host:
|
16:14 [213]եւ ահա`` ի վերայ երեսաց անապատին մանր [214]իբրեւ զգինձ, սպիտակ`` իբրեւ զեղեամն ի վերայ երկրին:
| 16:14 And when the dew that lay was gone up, behold, upon the face of the wilderness [there lay] a small round thing, [as] small as the hoar frost on the ground:
|
16:15 Իբրեւ տեսին զայն որդիքն Իսրայելի, ասեն ընկեր ցընկեր. [215]Զի՞նչ է այս``: Քանզի ոչ գիտէին զինչ իցէ: Եւ ասէ ցնոսա Մովսէս. Այդ է հացն զոր ետ ձեզ Տէր ուտելոյ:
| 16:15 And when the children of Israel saw [it], they said one to another, It [is] manna: for they wist not what it [was]. And Moses said unto them, This [is] the bread which the LORD hath given you to eat:
|
16:16 Եւ այս բան է զոր պատուիրեաց Տէր. Ժողովեցէք ի դմանէ իւրաքանչիւր ըստ բաւականի իւրում, [216]չափով ըստ գլուխ, ըստ թուոյ անձանց ձերոց, ըստ իւրաքանչիւր ըստ վրանս ձեր ժողովեցէք:
| 16:16 This [is] the thing which the LORD hath commanded, Gather of it every man according to his eating, an omer for every man, [according to] the number of your persons; take ye every man for [them] which [are] in his tents:
|
16:17 Եւ արարին այնպէս որդիքն Իսրայելի. եւ ժողովեցին, որ շատ եւ որ սակաւ:
| 16:17 And the children of Israel did so, and gathered, some more, some less:
|
16:18 Եւ չափեցին [217]չափովն. որոյ շատն էր` ոչ յաւելաւ, եւ որոյ սակաւն էր` ոչ պակասեաց. իւրաքանչիւր ըստ բաւականի իւրում ժողովեցին:
| 16:18 And when they did mete [it] with an omer, he that gathered much had nothing over, and he that gathered little had no lack; they gathered every man according to his eating:
|
16:19 Եւ ասէ ցնոսա Մովսէս. Մի՛ ոք թողուցու այտի յայգ:
| 16:19 And Moses said, Let no man leave of it till the morning:
|
16:20 Եւ ոչ լուան Մովսիսի, այլ թողին ոմանք ի նմանէ յայգ, եւ եռաց ի նմա որդն եւ նեխեցաւ. եւ դառնացաւ ի նոսա Մովսէս:
| 16:20 Notwithstanding they hearkened not unto Moses; but some of them left of it until the morning, and it bred worms, and stank: and Moses was wroth with them:
|
16:21 Եւ քաղէին այգուն այգուն իւրաքանչիւր ըստ բաւականի իւրում. եւ իբրեւ արեւն ջեռնոյր, հալէր:
| 16:21 And they gathered it every morning, every man according to his eating: and when the sun waxed hot, it melted:
|
16:22 Եւ եղեւ յաւուրն վեցերորդի ժողովեցին զպէտսն կրկին` երկուս [218]չափս առ մի մի. եւ մտին ամենայն իշխանք ժողովրդեանն եւ պատմեցին Մովսիսի:
| 16:22 And it came to pass, [that] on the sixth day they gathered twice as much bread, two omers for one [man]: and all the rulers of the congregation came and told Moses:
|
16:23 Ասէ ցնոսա Մովսէս. Այս բան է զոր խօսեցաւ Տէր. Շաբաթ հանգիստ սուրբ Տեառն վաղիւ, որ ինչ եփելոց էք` եփեցէք, եւ որ ինչ հասուցանելոց էք` հասուցէք, եւ զամենայն զաւելորդն թողուցուք յամանս մինչեւ ցառաւօտ:
| 16:23 And he said unto them, This [is that] which the LORD hath said, To morrow [is] the rest of the holy sabbath unto the LORD: bake [that] which ye will bake [to day], and seethe that ye will seethe; and that which remaineth over lay up for you to be kept until the morning:
|
16:24 Եւ թողին ի նմանէ յայգ, որպէս հրամայեաց նոցա Մովսէս. եւ ոչ նեխեցաւ, եւ ոչ եղեւ ի նմա որդն:
| 16:24 And they laid it up till the morning, as Moses bade: and it did not stink, neither was there any worm therein:
|
16:25 Եւ ասէ Մովսէս. Կերայք զայդ այսօր, քանզի շաբաթ Տեառն է այսօր. ոչ գտանէք այսօր զայդ ի դաշտի:
| 16:25 And Moses said, Eat that to day; for to day [is] a sabbath unto the LORD: to day ye shall not find it in the field:
|
16:26 Զվեց օր ժողովեցէք զայդ, եւ յաւուրն եւթներորդի շաբաթ, ոչ լինիցի ի նմա:
| 16:26 Six days ye shall gather it; but on the seventh day, [which is] the sabbath, in it there shall be none:
|
16:27 Եւ եղեւ յաւուրն եւթներորդի ելին ոմանք ի ժողովրդենէ անտի քաղել, եւ ոչ գտին:
| 16:27 And it came to pass, [that] there went out [some] of the people on the seventh day for to gather, and they found none:
|
16:28 Եւ ասէ Տէր ցՄովսէս. Մինչեւ յե՞րբ ոչ կամիք լսել պատուիրանաց իմոց եւ օրինաց:
| 16:28 And the LORD said unto Moses, How long refuse ye to keep my commandments and my laws:
|
16:29 Տեսէք զի Տէր ետ ձեզ զօրս զայս շաբաթ, վասն այնորիկ ինքն ետ ձեզ յաւուրն վեցերորդի հաց երկուց աւուրց. նստարուք իւրաքանչիւր [219]ի տունս ձեր,`` եւ մի՛ ոք ելանիցէ ի տեղւոջէ իւրմէ յաւուրն եւթներորդի:
| 16:29 See, for that the LORD hath given you the sabbath, therefore he giveth you on the sixth day the bread of two days; abide ye every man in his place, let no man go out of his place on the seventh day:
|
16:30 Եւ շաբաթացաւ ժողովուրդն յաւուրն եւթներորդի:
| 16:30 So the people rested on the seventh day:
|
16:31 Եւ անուանեցին որդիքն Իսրայելի զանուն նորա Ման. եւ նա էր իբրեւ զսերմն գնձոյ` սպիտակ, եւ համ նորա իբրեւ զխորիսխ մեղու:
| 16:31 And the house of Israel called the name thereof Manna: and it [was] like coriander seed, white; and the taste of it [was] like wafers [made] with honey:
|
16:32 Եւ ասէ Մովսէս. Այս բան է զոր հրաման ետ Տէր. Լցէք [220]լի չափով զմանանայդ յաման մի, եւ պահեցէք`` յազգս ձեր, զի [221]տեսանիցէք զհացդ զոր [222]կերայք դուք`` յանապատի աստ ի ժամանակի իբրեւ [223]եհան զմեզ Տէր`` յերկրէն Եգիպտացւոց:
| 16:32 And Moses said, This [is] the thing which the LORD commandeth, Fill an omer of it to be kept for your generations; that they may see the bread wherewith I have fed you in the wilderness, when I brought you forth from the land of Egypt:
|
16:33 Եւ ասէ Մովսէս ցԱհարոն. Առ սափոր մի [224]ոսկի, եւ արկցես ի նա լի [225]չափովդ մանանայ, եւ դիցես զդա առաջի [226]Աստուծոյ ի պահեստ յազգս ձեր:
| 16:33 And Moses said unto Aaron, Take a pot, and put an omer full of manna therein, and lay it up before the LORD, to be kept for your generations:
|
16:34 Որպէս հրաման ետ Տէր Մովսիսի, եւ եդ զայն Ահարոն առաջի Վկայութեանն ի պահեստ:
| 16:34 As the LORD commanded Moses, so Aaron laid it up before the Testimony, to be kept:
|
16:35 Եւ որդիքն Իսրայելի կերան զմանանայն զքառասուն ամ, մինչեւ եկին ի շէն երկիրն զմանանայն ուտէին, մինչեւ հասին [227]ի կողմն Փիւնիկեցւոց:
| 16:35 And the children of Israel did eat manna forty years, until they came to a land inhabited; they did eat manna, until they came unto the borders of the land of Canaan:
|
16:36 Եւ [228]չափն էր տասներորդ [229]երից գրուաց:
| 16:36 Now an omer [is] the tenth [part] of an ephah:
|