17:1 Յամի երկոտասաներորդի Աքազու արքայի Յուդայ, թագաւորեաց Ովսէէ որդի Եղայ ի վերայ Իսրայելի ի Սամարիա ամս ինն:
| 17:1 In the twelfth year of Ahaz king of Judah began Hoshea the son of Elah to reign in Samaria over Israel nine years:
|
17:2 Եւ արար չար առաջի Տեառն, բայց ոչ իբրեւ զթագաւորսն Իսրայելի որ էին յառաջ քան զնա:
| 17:2 And he did [that which was] evil in the sight of the LORD, but not as the kings of Israel that were before him:
|
17:3 Ի վերայ նորա ել Սաղմանասար արքայ Ասորեստանեայց, եւ եղեւ նորա Ովսէէ ծառայ, եւ տայր տանել նմա [245]մաննայ:
| 17:3 Against him came up Shalmaneser king of Assyria; and Hoshea became his servant, and gave him presents:
|
17:4 Եւ եգիտ արքայ Ասորեստանեայց յՈվսէէ վնաս. զի առաքեաց հրեշտակս առ Սովա արքայ Եգիպտացւոց, եւ ոչ ետ [246]մաննա արքային Ասորեստանեայց [247]ի տարւոջն յայնմիկ``. եւ պաշարեաց զնա արքայն Ասորեստանեայց. եւ կապեաց զնա ի տան բանտի:
| 17:4 And the king of Assyria found conspiracy in Hoshea: for he had sent messengers to So king of Egypt, and brought no present to the king of Assyria, as [he had done] year by year: therefore the king of Assyria shut him up, and bound him in prison:
|
17:5 Եւ ել արքայն Ասորեստանեայց յամենայն երկիրն, ել եւ ի Սամարիա եւ պաշարեաց զնա ամս երիս:
| 17:5 Then the king of Assyria came up throughout all the land, and went up to Samaria, and besieged it three years:
|
17:6 Յամին իններորդի Ովսեայ ա՛ռ արքայ Ասորեստանեայց զՍամարիա, եւ խաղացոյց զԻսրայէլ յԱսորեստանեայս, եւ բնակեցոյց զնոսա յԱղաթ եւ յԱբովր` զգետովն Գովզանայ եւ [248]զլերամբքն Մարաց:
| 17:6 In the ninth year of Hoshea the king of Assyria took Samaria, and carried Israel away into Assyria, and placed them in Halah and in Habor [by] the river of Gozan, and in the cities of the Medes:
|
17:7 Եւ եղեւ իբրեւ մեղան որդիքն Իսրայելի Տեառն Աստուծոյ իւրեանց որ եհան զնոսա յերկրէն Եգիպտացւոց` ի ձեռաց փարաւոնի արքային Եգիպտացւոց, եւ երկեան յաստուածոց օտարաց:
| 17:7 For [so] it was, that the children of Israel had sinned against the LORD their God, which had brought them up out of the land of Egypt, from under the hand of Pharaoh king of Egypt, and had feared other gods:
|
17:8 եւ գնացին ըստ կրօնից ազգացն զորս եբարձ Տէր յերեսաց որդւոցն [249]Իսրայելի:
| 17:8 And walked in the statutes of the heathen, whom the LORD cast out from before the children of Israel, and of the kings of Israel, which they had made:
|
17:9 Եւ թագաւորքն Իսրայելի որչափ ինչ արարին եւ որչափ ինչ`` պաճուճեցին որդիքն Իսրայելի բան, [250]ոչ այնպէս ինչ զՏեառնէ`` Աստուծոյ իւրեանց. եւ շինեցին իւրեանց բարձունս յամենայն քաղաքս իւրեանց, յաշտարակէ պահապանացն մինչեւ ի քաղաքն ամուր:
| 17:9 And the children of Israel did secretly [those] things that [were] not right against the LORD their God, and they built them high places in all their cities, from the tower of the watchmen to the fenced city:
|
17:10 Եւ կանգնեցին իւրեանց արձանս եւ անտառս յամենայն բլուրս բարձունս, եւ ի ներքոյ ամենայն անտառախիտ ծառոց:
| 17:10 And they set them up images and groves in every high hill, and under every green tree:
|
17:11 եւ արկանէին խունկս յամենայն բարձունս, իբրեւ զամենայն ազգսն զորս մերժեաց Տէր յերեսաց [251]նոցա. արարին զովողս եւ ընկերշակեցին`` առ ի բարկացուցանելոյ զՏէր:
| 17:11 And there they burnt incense in all the high places, as [did] the heathen whom the LORD carried away before them; and wrought wicked things to provoke the LORD to anger:
|
17:12 եւ պաշտեցին զկուռս, [252]որովք ասաց նոցա Տէր թէ` Մի՛ առնիցէք զբանդ զայդ [253]Տեառն:
| 17:12 For they served idols, whereof the LORD had said unto them, Ye shall not do this thing:
|
17:13 Եւ եդ վկայութիւն Տէր ընդ Իսրայելի եւ ընդ Յուդայ ի ձեռն ամենայն մարգարէից իւրոց, ամենայն տեսանողաց, եւ ասէ. Դարձարուք ի ճանապարհաց ձերոց չարաց, եւ պահեցէք զպատուիրանս իմ եւ զիրաւունս իմ [254]եւ զամենայն օրէնս`` զոր պատուիրեցի հարց ձերոց, զորս առաքեցի առ ձեզ ի ձեռն ծառայից իմոց մարգարէից:
| 17:13 Yet the LORD testified against Israel, and against Judah, by all the prophets, [and by] all the seers, saying, Turn ye from your evil ways, and keep my commandments [and] my statutes, according to all the law which I commanded your fathers, and which I sent to you by my servants the prophets:
|
17:14 Եւ ոչ լուան նոքա, եւ խստացուցին զողն իւրեանց [255]քան զողն հարց իւրեանց, որ ոչ հաւատացին ի Տէր Աստուած իւրեանց:
| 17:14 Notwithstanding they would not hear, but hardened their necks, like to the neck of their fathers, that did not believe in the LORD their God:
|
17:15 եւ ընկեցին ի բաց զհաստատութիւնս [256]իւրեանց, եւ զդաշինսն զոր կռեաց ընդ հարս նոցա, եւ զվկայութիւնս նորա զոր ուխտեաց նոցա ոչ պահեցին. եւ գնացին զհետ սնոտեաց, եւ սնոտեցան զհետ ազգացն որ շուրջ զնոքօք, յորոց պատուիրեաց նոցա Տէր չառնել ըստ նմին օրինակի:
| 17:15 And they rejected his statutes, and his covenant that he made with their fathers, and his testimonies which he testified against them; and they followed vanity, and became vain, and went after the heathen that [were] round about them, [concerning] whom the LORD had charged them, that they should not do like them:
|
17:16 Թողին զամենայն պատուիրանս Տեառն Աստուծոյ իւրեանց, եւ արարին իւրեանց ձուլածոյս, երկուս երինջս, [257]եւ երկիր պագին`` զօրութեան երկնից, եւ պաշտեցին զԲահաղ:
| 17:16 And they left all the commandments of the LORD their God, and made them molten images, [even] two calves, and made a grove, and worshipped all the host of heaven, and served Baal:
|
17:17 եւ անցուցին զուստերս եւ զդստերս իւրեանց ընդ հուր, եւ դիւթեցին դիւթութիւնս եւ հմայեցին հմայս, եւ համարձակեցան առնել չար առաջի Տեառն առ ի բարկացուցանելոյ զնա:
| 17:17 And they caused their sons and their daughters to pass through the fire, and used divination and enchantments, and sold themselves to do evil in the sight of the LORD, to provoke him to anger:
|
17:18 Եւ բարկացաւ Տէր յոյժ Իսրայելի, եւ մերժեաց զնոսա յերեսաց իւրոց. եւ ոչ մնաց` բայց միայն ցեղն Յուդայ:
| 17:18 Therefore the LORD was very angry with Israel, and removed them out of his sight: there was none left but the tribe of Judah only:
|
17:19 Սակայն եւ Յուդայ ոչ պահեցին զպատուիրանս Տեառն Աստուծոյ իւրեանց, եւ գնացին ըստ կրօնիցն Իսրայելի զոր արարին:
| 17:19 Also Judah kept not the commandments of the LORD their God, but walked in the statutes of Israel which they made:
|
17:20 Եւ [258]մերժեցին զՏէր յամենայն զաւակէն`` Իսրայելի. եւ շարժեաց զնոսա եւ ետ զնոսա ի ձեռս աւարառուաց իւրեանց, մինչեւ ընկէց զնոսա յերեսաց իւրոց:
| 17:20 And the LORD rejected all the seed of Israel, and afflicted them, and delivered them into the hand of spoilers, until he had cast them out of his sight:
|
17:21 [259]Սակայն Իսրայէլ առ տամբն իսկ Դաւթի`` թագաւորեցուցին զՅերոբովամ որդի Նաբատայ. եւ մերժեաց Յերոբովամ զԻսրայէլ ի գնացից Տեառն, եւ մեղոյց զնոսա մեղս մեծամեծս:
| 17:21 For he rent Israel from the house of David; and they made Jeroboam the son of Nebat king: and Jeroboam drave Israel from following the LORD, and made them sin a great sin:
|
17:22 Եւ արարին որդիքն Իսրայելի ըստ ամենայն մեղաց Յերոբովամու զոր արար, եւ ոչ մերժեցան ի նոցանէն:
| 17:22 For the children of Israel walked in all the sins of Jeroboam which he did; they departed not from them:
|
17:23 մինչեւ փոխեաց Տէր զԻսրայէլ յերեսաց իւրոց, որպէս եւ խօսեցաւ Տէր ի ձեռն ամենայն ծառայից իւրոց մարգարէից. եւ վարեցաւ Իսրայէլ յերկրէ իւրմէ յԱսորեստանեայս մինչեւ ցայսօր:
| 17:23 Until the LORD removed Israel out of his sight, as he had said by all his servants the prophets. So was Israel carried away out of their own land to Assyria unto this day:
|
17:24 Եւ ած արքայն Ասորեստանեայց ի Բաբելոնէ եւ ի Քութայ եւ յԱյայ եւ յԵմաթայ եւ ի Սեփարուիմայ, [260]եւ բնակեցան ի քաղաքս Սամարիայ փոխանակ որդւոցն Իսրայելի, եւ ժառանգեցին զՍամարիա, եւ բնակեցին ի քաղաքս նորա:
| 17:24 And the king of Assyria brought [men] from Babylon, and from Cuthah, and from Ava, and from Hamath, and from Sepharvaim, and placed [them] in the cities of Samaria instead of the children of Israel: and they possessed Samaria, and dwelt in the cities thereof:
|
17:25 Եւ եղեւ ի սկզբան բնակութեան նոցա անդ ոչ երկեան ի Տեառնէ. եւ առաքեաց Տէր [261]առեւծս եւ կոտորէին զնոսա:
| 17:25 And [so] it was at the beginning of their dwelling there, [that] they feared not the LORD: therefore the LORD sent lions among them, which slew [some] of them:
|
17:26 Եւ խօսեցան ընդ արքային Ասորեստանեայց եւ ասեն. Ազգքն զոր փոխեցեր եւ նստան [262]փոխանակաւ ի քաղաքս Սամարիայ` ոչ գիտեն զկրօնս Աստուծոյ երկրին, եւ առաքեաց [263]Տէր ի նոսա առեւծս, եւ ահա կոտորեն զնոսա. քանզի ոչ գիտեն զկրօնս Աստուծոյ երկրին:
| 17:26 Wherefore they spake to the king of Assyria, saying, The nations which thou hast removed, and placed in the cities of Samaria, know not the manner of the God of the land: therefore he hath sent lions among them, and, behold, they slay them, because they know not the manner of the God of the land:
|
17:27 Եւ հրաման ետ արքայն Ասորեստանեայց եւ ասէ. Տարայք անդր զմի ոք ի քահանայիցն գերելոց անտի զի երթեալ բնակեսցէ անդ, եւ ցուցցէ զկրօնս [264]Տեառն, եւ լուսաւորեսցէ զնոսա իրաւամբք`` Աստուծոյ երկրին:
| 17:27 Then the king of Assyria commanded, saying, Carry thither one of the priests whom ye brought from thence; and let them go and dwell there, and let him teach them the manner of the God of the land:
|
17:28 Եւ տարան զմի ի քահանայիցն զոր գերեցին ի Սամարիայ. եւ նստաւ ի Բեթէլ, եւ լուսաւորէր զնոսա, [265]զի երկնչիցին ի Տեառնէ:
| 17:28 Then one of the priests whom they had carried away from Samaria came and dwelt in Beth- el, and taught them how they should fear the LORD:
|
17:29 Եւ արարին ազգք ազգք աստուածս իւրեանց, եւ եդին ի տունս բարձանցն զոր արարին Սամարացիքն. իւրաքանչիւր ազգքն ի քաղաքս իւրեանց յորս ինքեանք բնակէին:
| 17:29 Howbeit every nation made gods of their own, and put [them] in the houses of the high places which the Samaritans had made, every nation in their cities wherein they dwelt:
|
17:30 Եւ արք Բաբելոնի արարին զՍոքքովթ Բանովթ, եւ արք Քութայ արարին զԱնգեղ, եւ արք Եմաթայ արարին զԱսիմաթ:
| 17:30 And the men of Babylon made Succoth- benoth, and the men of Cuth made Nergal, and the men of Hamath made Ashima:
|
17:31 եւ Այիացիք արարին [266]զԱբլազեր եւ`` զՆեբաս եւ զԹարթակ եւ [267]զՍեփարուիմ, ուր`` այրէին զորդիս իւրեանց ի հուր Ադրամելեքայ եւ Ամամելեքայ աստուածոց Սեփարուիմայ:
| 17:31 And the Avites made Nibhaz and Tartak, and the Sepharvites burnt their children in fire to Adrammelech and Anammelech, the gods of Sepharvaim:
|
17:32 [268]եւ երկնչէին ի Տեառնէ, եւ բնակեցուցին զգարշելիսն իւրեանց ի տունս բարձանցն զոր արարին ի Սամարիա իւրաքանչիւր ազգաց յորում բնակէին:`` Եւ երկնչէին ի Տեառնէ, եւ արարին իւրեանց քուրմս [269]բարձանց:
| 17:32 So they feared the LORD, and made unto themselves of the lowest of them priests of the high places, which sacrificed for them in the houses of the high places:
|
17:33 Եւ երկնչէին ի Տեառնէ, եւ պաշտէին զաստուածս իւրեանց, ըստ կրօնից ազգացն` զորս Աստուած մերժեաց անտի:
| 17:33 They feared the LORD, and served their own gods, after the manner of the nations whom they carried away from thence:
|
17:34 Եւ մինչեւ ցայսօր առնէին նոքա ըստ [270]կրօնից նոցա, եւ երկնչէին ի Տեառնէ. եւ`` առնէին ըստ կրօնից [271]նոցա եւ ըստ իրաւանց [272]նոցա եւ`` ըստ օրինաց եւ ըստ պատուիրանին զոր պատուիրեաց Տէր որդւոցն Յակոբայ, որում եդ անուն Իսրայէլ:
| 17:34 Unto this day they do after the former manners: they fear not the LORD, neither do they after their statutes, or after their ordinances, or after the law and commandment which the LORD commanded the children of Jacob, whom he named Israel:
|
17:35 Եւ ուխտեաց Տէր ուխտ եւ պատուիրեաց նոցա եւ ասէ. Մի՛ երկնչիցիք յաստուածոց օտարաց, եւ մի՛ երկիր պագանիցէք նոցա, եւ մի՛ պաշտիցէք զնոսա, եւ մի՛ զոհիցէք նոցա:
| 17:35 With whom the LORD had made a covenant, and charged them, saying, Ye shall not fear other gods, nor bow yourselves to them, nor serve them, nor sacrifice to them:
|
17:36 այլ Տեառն [273]Աստուծոյ որ եհան զձեզ յերկրէն Եգիպտացւոց մեծաւ զօրութեամբ եւ բարձր բազկաւ, ի նմանէ երկնչիցիք, եւ նմա երկիր պագանիցէք եւ նմա զոհիցէք:
| 17:36 But the LORD, who brought you up out of the land of Egypt with great power and a stretched out arm, him shall ye fear, and him shall ye worship, and to him shall ye do sacrifice:
|
17:37 եւ իրաւանց եւ դատաստանաց եւ օրինաց եւ պատուիրանացն զորս գրեաց ձեզ` զգուշանայցէք առնել. եւ մի՛ երկնչիցիք յաստուածոց օտարաց:
| 17:37 And the statutes, and the ordinances, and the law, and the commandment, which he wrote for you, ye shall observe to do for evermore; and ye shall not fear other gods:
|
17:38 եւ զուխտն զոր ուխտեաց ընդ ձեզ` մի՛ ցրիցէք. եւ մի՛ երկնչիցիք յաստուածոց օտարաց:
| 17:38 And the covenant that I have made with you ye shall not forget; neither shall ye fear other gods:
|
17:39 այլ ի Տեառնէ Աստուծոյ ձերմէ երկնչիցիք, եւ նա փրկեսցէ զձեզ յամենայն թշնամեաց ձերոց:
| 17:39 But the LORD your God ye shall fear; and he shall deliver you out of the hand of all your enemies:
|
17:40 Եւ [274]մի՛ ունկնդիր լինիցիք կրօնից նոցա զոր նոքա առնիցեն:
| 17:40 Howbeit they did not hearken, but they did after their former manner:
|
17:41 Եւ երկնչէին ազգքն այնոքիկ ի Տեառնէ, եւ դրօշելոց իւրեանց ծառայէին. եւ որդիք նոցա եւ որդիք որդւոց նոցա որպէս արարին հարք իւրեանց, առնեն մինչեւ ցայսօր:
| 17:41 So these nations feared the LORD, and served their graven images, both their children, and their children' s children: as did their fathers, so do they unto this day:
|