20:1 Եւ յետ այսորիկ եկին որդիքն Ամոնայ եւ որդիքն Մովաբայ, եւ ընդ նոսա [230]ի Մինեցւոց անտի առ Յովսափատ ի պատերազմ:
| 20:1 It came to pass after this also, [that] the children of Moab, and the children of Ammon, and with them [other] beside the Ammonites, came against Jehoshaphat to battle:
|
20:2 Եկին եւ [231]ցուցին Յովսափատայ եւ ասեն. Եկն ի վերայ քո ամբոխ բազում յայնմ կողմանէ ծովուն յԱսորեաց, եւ ահա են յԱսասանթամար` որ է Ենգադդի:
| 20:2 Then there came some that told Jehoshaphat, saying, There cometh a great multitude against thee from beyond the sea on this side Syria; and, behold, they [be] in Hazazon- tamar, which [is] En- gedi:
|
20:3 Եւ երկեաւ, եւ ետ Յովսափատ զերեսս իւր խնդրել զՏէր, եւ քարոզեաց պահս յամենայն Յուդայ:
| 20:3 And Jehoshaphat feared, and set himself to seek the LORD, and proclaimed a fast throughout all Judah:
|
20:4 Եւ ժողովեցաւ Յուդաս խնդրել զՏէր, եւ յամենայն քաղաքացն Յուդայ եկին խնդրել զՏէր:
| 20:4 And Judah gathered themselves together, to ask [help] of the LORD: even out of all the cities of Judah they came to seek the LORD:
|
20:5 Եւ յարեաւ Յովսափատ ի մէջ եկեղեցւոյն Յուդայ յԵրուսաղէմ ի տանն Տեառն` յանդիման [232]սրահին նորոյ:
| 20:5 And Jehoshaphat stood in the congregation of Judah and Jerusalem, in the house of the LORD, before the new court:
|
20:6 եւ ասէ. Տէր Աստուած հարցն մերոց, ո՞չ ապաքէն դու ես Աստուած յերկինս, եւ դու տիրես ամենայն թագաւորութեանց հեթանոսաց, եւ ի ձեռս քո զօրութիւն ուժոյ, եւ ոչ ոք կարէ կալ ընդդէմ քո:
| 20:6 And said, O LORD God of our fathers, [art] not thou God in heaven? and rulest [not] thou over all the kingdoms of the heathen? and in thine hand [is there not] power and might, so that none is able to withstand thee:
|
20:7 ո՞չ ապաքէն դու ես [233]Տէր որ սատակեցեր զբնակիչս երկրիս այսորիկ յերեսաց ժողովրդեան քո Իսրայելի, եւ ետուր զսա զաւակի Աբրահամու սիրելւոյն քո յաւիտեան:
| 20:7 Art not thou our God, [who] didst drive out the inhabitants of this land before thy people Israel, and gavest it to the seed of Abraham thy friend for ever:
|
20:8 Բնակեցին ի սմա, եւ շինեցին աստ սրբութիւն անուան քում, եւ ասացին:
| 20:8 And they dwelt therein, and have built thee a sanctuary therein for thy name, saying:
|
20:9 Եթէ եկեսցեն ի վերայ մեր չարիք, սուր, դատաստանք, մահ, սով, կացցուք առաջի տանս այսմիկ եւ առաջի քո, վասն զի անուն քո ի վերայ տանս այսորիկ է, եւ գոչեսցուք առ քեզ ի նեղութեան, լուիցես եւ ապրեցուսցես զմեզ:
| 20:9 If, [when] evil cometh upon us, [as] the sword, judgment, or pestilence, or famine, we stand before this house, and in thy presence, ( for thy name [is] in this house,) and cry unto thee in our affliction, then thou wilt hear and help:
|
20:10 Եւ արդ ահա որդիքն Ամոնայ եւ Մովաբու եւ լեառն Սէիրայ, ընդ որս ոչ ետուր անցանել ընդ նոսա Իսրայելի յելանելն նոցա յերկրէն Եգիպտոսի, վասն զի խոտորեցան ի նոցանէ, եւ ոչ սատակեցին զնոսա:
| 20:10 And now, behold, the children of Ammon and Moab and mount Seir, whom thou wouldest not let Israel invade, when they came out of the land of Egypt, but they turned from them, and destroyed them not:
|
20:11 եւ արդ աւասիկ նոքա [234]յանդգնին գալ ի վերայ մեր, եւ հանել`` զմեզ յերկրէս ժառանգութեան մերոյ զոր ետուր մեզ:
| 20:11 Behold, [I say, how] they reward us, to come to cast us out of thy possession, which thou hast given us to inherit:
|
20:12 [235]Տէր Աստուած մեր, ո՞չ առնես դատաստանս ի նոսա. վասն զի ոչ գոյ զօրութիւն մեր ընդդէմ կալ բազում ամբոխին այնորիկ, եւ ոչ գիտեմք զինչ արասցուք [236]նոցա. այլ առ քեզ են աչք մեր:
| 20:12 O our God, wilt thou not judge them? for we have no might against this great company that cometh against us; neither know we what to do: but our eyes [are] upon thee:
|
20:13 Եւ ամենայն Յուդաս կայր առաջի Տեառն եւ մանկունք նոցա եւ կանայք նոցա:
| 20:13 And all Judah stood before the LORD, with their little ones, their wives, and their children:
|
20:14 Եւ Ոզիելի որդւոյ Զաքարեայ յորդւոցն Բանեայ, եւ յորդւոցն Եղիելի` որդւոյն Մաթանեայ Ղեւտացւոյ` յորդւոցն Ասափայ, եղեւ ի վերայ նորա Հոգի Տեառն ի մէջ եկեղեցւոյն:
| 20:14 Then upon Jahaziel the son of Zechariah, the son of Benaiah, the son of Jeiel, the son of Mattaniah, a Levite of the sons of Asaph, came the Spirit of the LORD in the midst of the congregation:
|
20:15 եւ ասէ. Լուարուք, ամենայն Յուդա եւ բնակիչք Երուսաղեմի եւ արքայ Յովսափատ, այսպէս ասէ Տէր ցձեզ. Մի՛ երկնչիք եւ մի՛ զարհուրիք յերեսաց բազում ամբոխին այնորիկ. վասն զի ոչ ձեր է պատերազմդ` այլ Աստուծոյ:
| 20:15 And he said, Hearken ye, all Judah, and ye inhabitants of Jerusalem, and thou king Jehoshaphat, Thus saith the LORD unto you, Be not afraid nor dismayed by reason of this great multitude; for the battle [is] not your' s, but God' s:
|
20:16 Վաղիւ իջէք ի վերայ նոցա. ահա [237]իջանեն ընդ զառ ի վայրն Ասեր``, եւ գտջիք զնոսա առ եզեր գետոյն [238]անապատին Յերիելի:
| 20:16 To morrow go ye down against them: behold, they come up by the cliff of Ziz; and ye shall find them at the end of the brook, before the wilderness of Jeruel:
|
20:17 Ոչ է ձեր պատերազմել անդ. [239]իմասջիք եւ տեսջիք զփրկութիւն Տեառն որ է ընդ ձեզ, Յուդա եւ Երուսաղէմ. մի՛ երկնչիք եւ մի՛ զարհուրիք վաղիւ իջանել ընդ առաջ նոցա, զի Տէր է ընդ ձեզ:
| 20:17 Ye shall not [need] to fight in this [battle]: set yourselves, stand ye [still], and see the salvation of the LORD with you, O Judah and Jerusalem: fear not, nor be dismayed; to morrow go out against them: for the LORD [will be] with you:
|
20:18 Եւ խոնարհեալ Յովսափատ ի վերայ երեսաց իւրոց, եւ ամենայն Յուդաս եւ բնակիչք Երուսաղեմի, անկան առաջի Տեառն եւ երկիր պագին Տեառն:
| 20:18 And Jehoshaphat bowed his head with [his] face to the ground: and all Judah and the inhabitants of Jerusalem fell before the LORD, worshipping the LORD:
|
20:19 Եւ յարեան Ղեւտացիքն յորդւոցն Կահաթու եւ յորդւոցն Կորխայ օրհնել զՏէր Աստուած[240] ձայնիւ մեծաւ ի բարձունս:
| 20:19 And the Levites, of the children of the Kohathites, and of the children of the Korhites, stood up to praise the LORD God of Israel with a loud voice on high:
|
20:20 Եւ կանխեցին ընդ առաւօտս ելին յանապատն Թեկուայ. եւ յելանելն իւրեանց եկաց Յովսափատ գոչեաց եւ ասէ. Լուարուք ինձ, Յուդաս եւ բնակիչք Երուսաղեմի. հաւատացէք Տեառն Աստուծոյ [241]մերում, եւ հաւատասցի ձեզ. հաւատացէք մարգարէից նորա, եւ յաջողեսցի ձեզ:
| 20:20 And they rose early in the morning, and went forth into the wilderness of Tekoa: and as they went forth, Jehoshaphat stood and said, Hear me, O Judah, and ye inhabitants of Jerusalem; Believe in the LORD your God, so shall ye be established; believe his prophets, so shall ye prosper:
|
20:21 Եւ խորհեցաւ ընդ ժողովրդեանն. եւ կացոյց սաղմոսանուագս[242] եւ օրհնիչս` [243]խոստովան լինել եւ օրհնել զսրբութիւնսն`` յելանելն առաջի զօրուն. եւ ասէին. Խոստովան եղերուք Տեառն, զի յաւիտեան է ողորմութիւն նորա:
| 20:21 And when he had consulted with the people, he appointed singers unto the LORD, and that should praise the beauty of holiness, as they went out before the army, and to say, Praise the LORD; for his mercy [endureth] for ever:
|
20:22 Եւ եղեւ ի սկսանելն զօրհնութիւնս Տեառն եւ զխոստովանութիւնսն նորա, ետ Տէր [244]պատերազմել որդւոցն Ամոնայ, ի վերայ Մովաբու ի լերինն Սէիրայ, որք ելեալ էին ի վերայ Յուդայ. եւ պարտեցան:
| 20:22 And when they began to sing and to praise, the LORD set ambushments against the children of Ammon, Moab, and mount Seir, which were come against Judah; and they were smitten:
|
20:23 Եւ յարեան որդիքն Ամոնայ եւ Մովաբու ի վերայ բնակչաց լերինն Սէիրայ սատակել եւ խորտակել. եւ իբրեւ վախճանեցին զբնակիչսն Սէիրայ, յարեան ի վերայ միմեանց սատակել:
| 20:23 For the children of Ammon and Moab stood up against the inhabitants of mount Seir, utterly to slay and destroy [them]: and when they had made an end of the inhabitants of Seir, every one helped to destroy another:
|
20:24 Եւ Յուդաս եկն ի դիտանոցն անապատին, հայեցաւ եւ ետես զբազմութիւնն, եւ ահա ամենեքեան մեռեալք եւ անկեալք ի վերայ երկրի, եւ ոչ ոք էր ապրեալ:
| 20:24 And when Judah came toward the watch tower in the wilderness, they looked unto the multitude, and, behold, they [were] dead bodies fallen to the earth, and none escaped:
|
20:25 Եւ եկն Յովսափատ եւ զօրն կողոպտել զաւարն նոցա, եւ գտին [245]անասուն բազում եւ զկազմածն եւ զաւարն`` եւ անօթս ցանկալիս, եւ աւարեցին [246]զայն. եւ եղեւ զերիս աւուրս ժողովել նոցա զաւարն, վասն զի բազում էր յոյժ:
| 20:25 And when Jehoshaphat and his people came to take away the spoil of them, they found among them in abundance both riches with the dead bodies, and precious jewels, which they stripped off for themselves, more than they could carry away: and they were three days in gathering of the spoil, it was so much:
|
20:26 Եւ յաւուրն չորրորդի ժողովեցան ի Հովիտսն օրհնութեան. վասն զի անդ օրհնեցին զՏէր, յաղագս այնորիկ կոչեցին զանուն տեղւոյն այնորիկ` Հովիտ օրհնութեան մինչեւ յօրս յայս:
| 20:26 And on the fourth day they assembled themselves in the valley of Berachah; for there they blessed the LORD: therefore the name of the same place was called, The valley of Berachah, unto this day:
|
20:27 Եւ դարձաւ ամենայն այր Յուդայ [247]յԵրուսաղէմ, եւ Յովսափատ առաջնորդ նոցա ուրախութեամբ [248]մեծաւ. քանզի ուրախ արար զնոսա Տէր ի թշնամեացն իւրեանց:
| 20:27 Then they returned, every man of Judah and Jerusalem, and Jehoshaphat in the forefront of them, to go again to Jerusalem with joy; for the LORD had made them to rejoice over their enemies:
|
20:28 եւ մտին յԵրուսաղէմ քնարօք եւ տաւղօք եւ փողովք ի տուն Տեառն:
| 20:28 And they came to Jerusalem with psalteries and harps and trumpets unto the house of the LORD:
|
20:29 Եւ եղեն արհաւիրք [249]ի Տեառնէ ի վերայ ամենայն թագաւորութեանց երկրի ի լսելն նոցա եթէ Տէր ետ պատերազմ ընդ հակառակորդսն Իսրայելի:
| 20:29 And the fear of God was on all the kingdoms of [those] countries, when they had heard that the LORD fought against the enemies of Israel:
|
20:30 Եւ խաղաղեցաւ թագաւորութիւնն Յովսափատու, եւ հանգոյց զնա Աստուած նորա շուրջանակի:
| 20:30 So the realm of Jehoshaphat was quiet: for his God gave him rest round about:
|
20:31 Եւ թագաւորեաց Յովսափատ ի վերայ Յուդայ. եւ էր ամաց [250]երեսնից ի թագաւորելն իւրում, եւ քսան եւ հինգ ամ թագաւորեաց յԵրուսաղէմ. եւ անուն մօրն նորա Ազուբա` դուստր Սաղեայ:
| 20:31 And Jehoshaphat reigned over Judah: [he was] thirty and five years old when he began to reign, and he reigned twenty and five years in Jerusalem. And his mother' s name [was] Azubah the daughter of Shilhi:
|
20:32 Եւ գնաց ի ճանապարհս հօր իւրոյ Ասայի, ոչ [251]խոտորեցաւ առնել ուղղութիւն առաջի Տեառն:
| 20:32 And he walked in the way of Asa his father, and departed not from it, doing [that which was] right in the sight of the LORD:
|
20:33 Այլ բարձունքն տակաւին եւս էին, եւ ժողովուրդն ոչ ուղղեաց զսիրտ իւր առ Տէր Աստուած հարցն իւրեանց:
| 20:33 Howbeit the high places were not taken away: for as yet the people had not prepared their hearts unto the God of their fathers:
|
20:34 Եւ մնացեալ բանքն Յովսափատու առաջինք եւ վերջինք` ահա գրեալ են ի բանս Յէուայ որդւոյ Անանայ, [252]որ գրեաց զգիրս`` թագաւորացն Իսրայելի:
| 20:34 Now the rest of the acts of Jehoshaphat, first and last, behold, they [are] written in the book of Jehu the son of Hanani, who [is] mentioned in the book of the kings of Israel:
|
20:35 Եւ յետ այսորիկ հաղորդութիւն արար Յովսափատ արքայ Յուդայ ընդ Ոքոզեայ արքայի Իսրայելի:
| 20:35 And after this did Jehoshaphat king of Judah join himself with Ahaziah king of Israel, who did very wickedly:
|
20:36 [253]եւ անօրինեցաւ նա յառնել եւ երթալ առ նա, եւ առնել նաւ`` գնալ ի Թարսիս. եւ [254]արար նաւ ի Գասիոնգաբեր:
| 20:36 And he joined himself with him to make ships to go to Tarshish: and they made the ships in Ezion- geber:
|
20:37 Եւ մարգարէացաւ Եղիազար որդի Ովդրայ ի Մարեսայ առ Յովսափատ, եւ ասէ. Վասն զի եղեր սիրելի Ոքոզեայ, խորտակեաց Տէր զգործն քո. եւ [255]խորտակեցաւ նաւն քո եւ ոչ կարաց`` երթալ ի Թարսիս:
| 20:37 Then Eliezer the son of Dodavah of Mareshah prophesied against Jehoshaphat, saying, Because thou hast joined thyself with Ahaziah, the LORD hath broken thy works. And the ships were broken, that they were not able to go to Tarshish:
|