29:1 Եւ ասէ Դաւիթ արքայ ցամենայն եկեղեցին. Սողոմոն որդի իմ [458]զոր ընտրեաց իւր Տէր, մանուկ փոքր է, եւ գործս մեծ է. վասն զի ոչ մարդոյ է շինուածս, այլ Տեառն Աստուծոյ:
| 29:1 Furthermore David the king said unto all the congregation, Solomon my son, whom alone God hath chosen, [is yet] young and tender, and the work [is] great: for the palace [is] not for man, but for the LORD God:
|
29:2 Ըստ ամենայն զօրութեան իմոյ պատրաստեցի նիւթս տանն Աստուծոյ իմոյ, ոսկի եւ արծաթ, պղինձ եւ երկաթ, փայտս եւ քարինս անկեանց եւ կամարաց, եւ քարինս ընտիրս եւ ականս պատուականս, եւ այլ պատրաստութիւն բազում:
| 29:2 Now I have prepared with all my might for the house of my God the gold for [things to be made] of gold, and the silver for [things] of silver, and the brass for [things] of brass, the iron for [things] of iron, and wood for [things] of wood; onyx stones, and [stones] to be set, glistering stones, and of divers colours, and all manner of precious stones, and marble stones in abundance:
|
29:3 Եւ եւս վասն հաճոյն լինելոյ [459]իմ ի տան Աստուծոյ իմոյ եղեւ ինձ զոր նուիրեցիդ Տեառն, ոսկի եւ արծաթ. եւ ահաւադիկ`` ետու զայդ ի տուն Աստուծոյ իմոյ [460]ի բարձրութիւն. բաց յայնցանէ զոր պատրաստեցի ի տուն սրբութեանցն:
| 29:3 Moreover, because I have set my affection to the house of my God, I have of mine own proper good, of gold and silver, [which] I have given to the house of my God, over and above all that I have prepared for the holy house:
|
29:4 երիս հազարս տաղանդս ոսկի [461]ի Սովփերայ, եւ եւթն հազար տաղանդ ընտիր արծաթ, օծանել նոքօք զորմս [462]տաճարին:
| 29:4 Even three thousand talents of gold, of the gold of Ophir, and seven thousand talents of refined silver, to overlay the walls of the houses:
|
29:5 ի ձեռն`` արուեստաւորաց. եւ որ ոք յօժարիցէ մտօք [463]լնուլ զձեռս իւր`` այսօր Տեառն:
| 29:5 The gold for [things] of gold, and the silver for [things] of silver, and for all manner of work [to be made] by the hands of artificers. And who [then] is willing to consecrate his service this day unto the LORD:
|
29:6 Եւ յառաջամիտք եղեն իշխանք տոհմիցն եւ իշխանք որդւոցն Իսրայելի, հազարապետք եւ հարիւրապետք եւ վերակացուք [464]գործոցն, եւ գաւառապետք`` արքայի:
| 29:6 Then the chief of the fathers and princes of the tribes of Israel, and the captains of thousands and of hundreds, with the rulers of the king' s work, offered willingly:
|
29:7 եւ ետուն ի գործ տանն [465]Տեառն ոսկի` տաղանդս հինգ հազար, եւ բեւր դահեկան. եւ արծաթ` տաղանդս տասն հազար. եւ պղինձ` տաղանդս բեւր եւ ութ հազար, եւ երկաթ` տաղանդս հարեւր հազար:
| 29:7 And gave for the service of the house of God of gold five thousand talents and ten thousand drams, and of silver ten thousand talents, and of brass eighteen thousand talents, and one hundred thousand talents of iron:
|
29:8 Եւ ոյր ուրուք գտաւ քար պատուական` ետուն ի շտեմարանս տանն Տեառն, ի ձեռս Յեքիելի որդւոյ Գերսոնի:
| 29:8 And they with whom [precious] stones were found gave [them] to the treasure of the house of the LORD, by the hand of Jehiel the Gershonite:
|
29:9 Եւ զուարճացաւ ժողովուրդն յաղագս յառաջամիտ լինելոյն. վասն զի լի սրտիւ եղեն յառաջամիտք Տեառն. եւ Դաւիթ արքայ ուրախ եղեւ մեծապէս:
| 29:9 Then the people rejoiced, for that they offered willingly, because with perfect heart they offered willingly to the LORD: and David the king also rejoiced with great joy:
|
29:10 Եւ օրհնեաց արքայ Դաւիթ զՏէր առաջի եկեղեցւոյն` եւ ասէ. Օրհնեալ [466]է Տէր Աստուած Իսրայելի հարցն մերոց յաւիտենից մինչեւ յաւիտեանս:
| 29:10 Wherefore David blessed the LORD before all the congregation: and David said, Blessed [be] thou, LORD God of Israel our father, for ever and ever:
|
29:11 քո է, Տէր, մեծութիւն եւ զօրութիւն եւ պարծանք եւ յաղթութիւն եւ կարողութիւն. վասն զի [467]դու ամենեցուն որք են յերկինս եւ ի վերայ երկրի` տիրես. յերեսաց քոց դողան ամենայն թագաւորք եւ ազգք:
| 29:11 Thine, O LORD, [is] the greatness, and the power, and the glory, and the victory, and the majesty: for all [that is] in the heaven and in the earth [is thine]; thine [is] the kingdom, O LORD, and thou art exalted as head above all:
|
29:12 Ի քէն է մեծութիւն եւ փառք. դու ես ամենեցուն իշխան, [468]Տէր, եւ իշխան ամենայն իշխանութեանց.`` ի ձեռին քում է զօրութիւն եւ հարստութիւն, եւ ի ձեռին քում ամենակալ մեծութիւն` զօրացուցանել զամենայն:
| 29:12 Both riches and honour [come] of thee, and thou reignest over all; and in thine hand [is] power and might; and in thine hand [it is] to make great, and to give strength unto all:
|
29:13 Եւ արդ, [469]Տէր, գոհանամք զքէն, եւ օրհնեմք զանուն պարծանացդ քոց:
| 29:13 Now therefore, our God, we thank thee, and praise thy glorious name:
|
29:14 Ո՞ եմ ես, եւ ո՞ է ժողովուրդ [470]քո, զի կարացաք յօժարամիտ լինել քեզ յայսմ ամենայնի. վասն զի քո է ամենայն ինչ, եւ ի քոյոցդ տուաք քեզ:
| 29:14 But who [am] I, and what [is] my people, that we should be able to offer so willingly after this sort? for all things [come] of thee, and of thine own have we given thee:
|
29:15 Քանզի պանդուխտք եմք մեք առաջի քո եւ նժդեհք` որպէս ամենայն հարք մեր. իբրեւ զստուեր են աւուրք մեր ի վերայ երկրի, եւ ոչ գոն մեր մնացուածք ինչ:
| 29:15 For we [are] strangers before thee, and sojourners, as [were] all our fathers: our days on the earth [are] as a shadow, and [there is] none abiding:
|
29:16 Տէր Աստուած մեր, ամենայն բազմութիւնս այս զոր պատրաստեցի շինել զտուն անուան սրբութեան քո, է ի ձեռանէ քումմէ, եւ քո է ամենայն ինչ:
| 29:16 O LORD our God, all this store that we have prepared to build thee an house for thine holy name [cometh] of thine hand, and [is] all thine own:
|
29:17 Եւ ծանեայ, Տէր, եթէ դու ես որ քննես զսիրտս, զարդարութիւն սիրես. եւ [471]մեք պարզ սրտիւք յօժարամիտք [472]եղեաք յայսմ յամենայնի. եւ արդ զժողովուրդս քո որ գտաւ աստ` տեսի ուրախութեամբ լի, եղեալ առ քեզ յօժարամիտ:
| 29:17 I know also, my God, that thou triest the heart, and hast pleasure in uprightness. As for me, in the uprightness of mine heart I have willingly offered all these things: and now have I seen with joy thy people, which are present here, to offer willingly unto thee:
|
29:18 Տէր Աստուած Աբրահամու եւ Իսահակայ եւ Իսրայելի հարցն մերոց, պահեա զայս ի միտս եւ ի սիրտ ժողովրդեան քո յաւիտեան, եւ ուղղեա զսիրտս նոցա առ քեզ:
| 29:18 O LORD God of Abraham, Isaac, and of Israel, our fathers, keep this for ever in the imagination of the thoughts of the heart of thy people, and prepare their heart unto thee:
|
29:19 Եւ Սողոմոնի որդւոյ իմում տուր սիրտ բարի` առնել զպատուիրանս քո եւ զվկայութիւնս քո եւ զհրամանս քո, եւ [473]ի կատարումն ածել զպատրաստութիւն տան քո:
| 29:19 And give unto Solomon my son a perfect heart, to keep thy commandments, thy testimonies, and thy statutes, and to do all [these things], and to build the palace, [for] the which I have made provision:
|
29:20 Եւ ասէ Դաւիթ ցամենայն եկեղեցին. Օրհնեցէք զՏէր Աստուած ձեր: Եւ օրհնեաց ամենայն եկեղեցին զՏէր Աստուած հարցն իւրեանց, եւ խոնարհեցուցեալ զծունկս` երկիր պագին Տեառն եւ արքայի:
| 29:20 And David said to all the congregation, Now bless the LORD your God. And all the congregation blessed the LORD God of their fathers, and bowed down their heads, and worshipped the LORD, and the king:
|
29:21 Եւ [474]եզեն Դաւիթ`` Տեառն զոհս, եւ [475]մատոյց ողջակէզս Աստուծոյ`` ի վաղիւն առաջնոյ աւուրն, զուարակս հազար, խոյս հազար, գառինս հազար, եւ զնուէրս նոցա եւ զզոհսն յաճախութեամբ ամենայն Իսրայելի:
| 29:21 And they sacrificed sacrifices unto the LORD, and offered burnt offerings unto the LORD, on the morrow after that day, [even] a thousand bullocks, a thousand rams, [and] a thousand lambs, with their drink offerings, and sacrifices in abundance for all Israel:
|
29:22 Կերան եւ արբին առաջի Տեառն յաւուր յայնմիկ ուրախութեամբ[476]. եւ թագաւորեցուցին երկրորդ անգամ զՍողոմոն որդի Դաւթի, եւ օծին զնա Տեառն ի թագաւոր, եւ զՍադովկ` ի քահանայութիւն:
| 29:22 And did eat and drink before the LORD on that day with great gladness. And they made Solomon the son of David king the second time, and anointed [him] unto the LORD [to be] the chief governor, and Zadok [to be] priest:
|
29:23 Եւ նստաւ Սողոմոն յաթոռ [477]Դաւթի հօր իւրոյ, եւ յաջողեցաւ. եւ հնազանդեցաւ նմա ամենայն Իսրայէլ:
| 29:23 Then Solomon sat on the throne of the LORD as king instead of David his father, and prospered; and all Israel obeyed him:
|
29:24 [478]Իշխանք եւ զօրաւորք եւ ամենայն որդիք արքայի Դաւթի [479]հօրն նորա հնազանդեցան նմա:
| 29:24 And all the princes, and the mighty men, and all the sons likewise of king David, submitted themselves unto Solomon the king:
|
29:25 Եւ մեծացոյց Տէր զՍողոմոն ի վերուստ առաջի ամենայն Իսրայելի, եւ ետ նմա փառս թագաւորութեան, որ ոչ ումեք եղեւ ամենեցուն թագաւորացն որք յառաջ քան զնա[480]:
| 29:25 And the LORD magnified Solomon exceedingly in the sight of all Israel, and bestowed upon him [such] royal majesty as had not been on any king before him in Israel:
|
29:26 Եւ Դաւիթ որդի Յեսսեայ թագաւորեաց ի վերայ [481]Իսրայելի ամս քառասուն:
| 29:26 Thus David the son of Jesse reigned over all Israel:
|
29:27 ի Քեբրոն ամս եւթն, եւ յԵրուսաղէմ ամս երեսուն եւ երեք:
| 29:27 And the time that he reigned over Israel [was] forty years; seven years reigned he in Hebron, and thirty and three [years] reigned he in Jerusalem:
|
29:28 Եւ վախճանեցաւ բարի ծերութեամբ, լի աւուրբք, մեծութեամբ եւ փառօք. եւ թագաւորեաց Սողոմոն որդի նորա փոխանակ նորա:
| 29:28 And he died in a good old age, full of days, riches, and honour: and Solomon his son reigned in his stead:
|
29:29 Եւ [482]մնացեալ բանք արքայի Դաւթի` առաջինք եւ վերջինք, գրեալ են ի բանս Սամուելի տեսանողի, եւ ի բանս Նաթանայ մարգարէի եւ ի բանս Գադայ տեսանողի:
| 29:29 Now the acts of David the king, first and last, behold, they [are] written in the book of Samuel the seer, and in the book of Nathan the prophet, and in the book of Gad the seer:
|
29:30 յաղագս ամենայն թագաւորութեան նորա եւ [483]հարստութեան նորա, եւ [484]ժամանակք որ եղեն նորա ի վերայ Իսրայելի եւ ի վերայ ամենայն թագաւորութեանց երկրի:
| 29:30 With all his reign and his might, and the times that went over him, and over Israel, and over all the kingdoms of the countries:
|